Agriculture Machinery शेती करायची म्हंटल की त्यासाठी तंत्रज्ञान हे लागतच. त्यामुळे कृषी क्षेत्रात अधिकाधिक तंत्रज्ञानाचा वापर होण्याची गरज आहे. पिकाचे चांगले उत्पादन मिळविण्यासाठी प्रगत जातीचे बियाणे, सिंचन असणे आवश्यक आहेच, त्याचबरोबर जमीन चांगली तयार करणेही महत्वाचे आहे. प्राचीन काळी नांगरणीसाठी लाकडी नांगर आणि बैलांचा वापर केला जायचा. परंतु बदलत्या काळानुसार प्रत्येक क्षेत्रात तसेच कृषी क्षेत्रात तंत्रज्ञानाचा प्रसार झाला. आज आपल्या शेतकरी बांधवांसाठी बाजारात अनेक अवजारे उपलब्ध आहेत, ज्याच्या मदतीने ते कमी वेळात प्रगत पद्धतीने शेती नांगरण्याचे काम सहज करू शकतात. आज या लेखामध्ये आपण मशागतीसाठी लागणाऱ्या 5 प्रमुख उपयुक्त साधनांबद्दल बोलणार आहोत.
नांगरणीसाठी वापरली जाणारी टॉप ५ उपकरणे कोणती?
- नांगर
- कल्टीवेटर
- रोटाव्हेटर
- सबसॉयलर
- हॅरो
आता आपण या पाच अवजारांची सविस्तर माहिती जाणून घेऊयात. कमी वेळेत सहज नांगरणी करण्यासाठी हि उपकरणे अनेक शेतकरी वापरात. अलीकडे एकसेबढकर एक मशीन बाजारात उपलब्ध झाली आहेत. यामुळे शेतीमधील अंगमेहनत काही प्रमाणात कमी झाली आहे.
सर्वात स्वस्त शेती उपकरणे कुठे मिळतात?
आता शेतकऱ्यांना अतिशय कमी दरात शेतीउपयोगी उपकरणे मिळत आहेत. यासाठी शेतकऱ्यांना गुगल प्ले स्तवरावरील Hello Krushi नावाचे मोबाईल अँप अतिशय उपयोगी ठरत आहे. येथे महाराष्ट्रातील अनेक दुकानदार आपल्याकडील शेतीउपयोगी उपकरणे होलसेल दरात विक्री करतात. तेव्हा तुम्हाला स्वतःचा फायदा करून घ्यायचा असेल आणि पैशांची बचत करायची असेल तर आजच खालील हिरव्या रंगाच्या पट्टीवर क्लिक करून किंवा गुगल प्ले स्टोअरला जाऊन Hello Krushi अँप डाउनलोड करा.
१) नांगर
नांगर हे शेत नांगरणीसाठी तयार केलेले एक साधन आहे, जे ट्रॅक्टरच्या मदतीने चालवले जाते. नांगराचे एकूण तीन प्रकारचे असतात. मोल्डबोर्ड नांगर, डिस्क नांगर, उलट करता येणारा नांगर.
a) मोल्डबोर्ड नांगर
यामध्ये मोल्डबोर्ड नांगर हे भारतातील मशागतीसाठी वापरल्या जाणार्‍या अवजारांपैकी एक आहे. त्यात मोल्डबोर्ड नावाची वक्र (मोल्डेड) धातूची प्लेट असते. त्यामुळेच याला मोल्ड बोर्ड प्लॉफ असे नाव देण्यात आले आहे. हे मोल्ड बोर्ड माती वळवण्यासाठी प्रभावीपणे काम करते आणि पिकांचे अवशेष आणि तण जमिनीत गाडले जातात. मोल्डबोर्ड नांगरणे कठीण माती आणि मातीचे ढिगारे तोडण्याचे काम करते, ज्यामुळे पाणी आणि हवा जमिनीत योग्य प्रकारे प्रवेश करते, जे चांगल्या पीक उत्पादनासाठी खूप महत्वाचे आहे. (Agriculture Plowing)
b) डिस्क नांगर
डिस्क नांगर हे एक महत्त्वाचे साधन आहे जे विशेषतः जड आणि खडकाळ जमिनीत नांगरणीसाठी वापरले जाते. यात सहसा 3 किंवा अधिक धातूच्या डिस्क असतात, ज्या मागे झुकलेल्या असतात, जेणेकरून ते जमिनीत खोलवर जाऊ शकतात. या चकत्या माती कापतात, लहान लहान तुकडे करतात आणि त्या उलटतात. मोल्डबोर्ड नांगरांपेक्षा डिस्क नांगर हे चिकणमाती किंवा खडकाळ प्रदेशात चांगले काम करतात.
c) उलट करता येणारा नांगर
उलट करता येणाऱ्या नांगराचे पण खूप महत्व आहे. त्याच्या वैशिष्ट्यांमुळे ट्रॅक्टर न फिरवता सतत नांगरणी करता येते. उलट करता येण्याजोग्या नांगरांना त्यांच्या अद्वितीय रचना आणि कार्यक्षमतेमुळे अलिकडच्या वर्षांत लोकप्रियता मिळाली आहे. उलट करता येण्याजोगे नांगर वेगवेगळ्या प्रकारच्या मातीसाठी योग्य आहेत आणि विशेषत: मोठ्या शेतीच्या कामांमध्ये उच्च उत्पादकता देतात.
२) कल्टीवेटर
कल्टीवेटर हे बहुउद्देशीय कृषी अवजारे असते ज्यामध्ये फ्रेमला जोडलेल्या टायन्सची मालिका असते, जी सहसा ट्रॅक्टरच्या ड्रॉबार पॉवरद्वारे खेचली जाते. कल्टिव्हेटरवरील टायन्स जमिनीत घुसतात आणि गठ्ठे फोडतात, संकुचित थर सैल करतात आणि तण बाहेर काढतात. बियाणे परिष्कृत करण्यासाठी, जमिनीत हवा भरण्यासाठी आणि तणांच्या वाढीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सामान्यत: मशागतीचा वापर प्राथमिक मशागतीनंतर केला जातो.
३) रोटाव्हेटर
रोटाव्हेटरचा वापर साधारणपणे पिकांची लागवड करण्यापूर्वी माती तयार करण्यासाठी केला जातो. त्यात अनेक फिरणारे ब्लेड किंवा टायन्स असतात जे फुटतात आणि माती मुरवतात. ब्लेड माती खणतात, गुठळ्या फोडतात, सेंद्रिय पदार्थ मिसळतात आणि उत्तम शेतीयोग्य जमीन तयार करतात. रोटाव्हेटरने कोरड्या आणि ओल्या अशा दोन्ही जमिनीत नांगरणी करता येते.
४) सबसॉइलर
सबसॉइलर हे ट्रॅक्टरने चालवले जाणारे मशागतीचे उपकरण आहे. हे विशेषतः खोल मशागतीसाठी ओळखले जाते. जर मोल्ड बोर्ड नांगर, डिस्क हॅरो आणि रोटरी टिलर (रोटाव्हेटर) पेक्षा खोल नांगरणी करायची असेल, तर त्यासाठी सबसॉयलर अतिशय योग्य आहे. हे एक बहुउद्देशीय कृषी उपकरण आहे, जे शेतात नाले बनवण्यासाठी देखील वापरले जाऊ शकते.
५) हॅरो
शेताच्या तयारीसाठी हॅरो हे अत्यंत महत्त्वाचे कृषी उपकरण आहे. त्याचे दोन प्रकार आहेत, डिस्क हॅरो आणि पॉवर हॅरो. डिस्क हॅरो आणि पॉवर हॅरो ही दोन्ही माती तयार करण्यासाठी वापरली जाणारी कृषी अवजारे आहेत. म्हणजेच, दोन्हीची कार्ये समान आहेत परंतु डिझाइन आणि बाकी काही गोष्टींमध्ये मूलभूत फरक आहेत.
