हॅलो कृषी ऑनलाईन : काळ्या गव्हाच्या लागवडीचा प्रयोग देशाच्या विविध भागात राबवला जात आहे. या गव्हाचे अनेक फायदे असून, तो कर्करोग आणि मधुमेहावर गुणकारी आहे. त्यामुळे आज अनेक भागात काळा गहू लोकप्रिय झाला असून, अनेक शेतकरी त्याच्या लागवडीसाठी इच्छुक आहे. याच अनुषंगाने काळा गहू लागवडीबाबत घेतलेला हा थोडक्यात आढावा…
कधी करावी लागवड? – Black Wheat Farming
काळ्या गव्हाची लागवड रब्बी हंगामात केली जाते. त्याची पेरणी 30 नोव्हेंबरपर्यंत केली जाऊ शकते, असे कृषी शास्त्रज्ञांकडून सांगितले जाते. आपल्या देशात सामान्यपणे ज्या राज्यांमध्ये गहू पिकवला जातो त्या सर्व राज्यांमध्ये काळ्या गव्हाची लागवड करता येते. हरियाणा, पंजाब, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड आणि उत्तर प्रदेशसह भारतातील सर्व गहू उत्पादक राज्यांचे हवामान आणि माती त्याच्या उत्पादनासाठी योग्य आहे. अलीकडच्या काळात त्याची लागवड उत्तर प्रदेश तसेच पंजाब आणि हरियाणाच्या काही भागात मोठ्या प्रमाणावर सुरू झाली आहे.
रंग आणि गुणधर्म-
काळ्या गव्हामध्ये (Black Wheat Farming) सामान्य गव्हापेक्षा ६० टक्के जास्त लोह असते. तथापि, प्रथिने, स्टार्च आणि इतर पोषक घटक समान प्रमाणात असतात. रंगद्रव्य “अँथोसायनिन”, जे फळे आणि भाज्यांच्या रंगावर देखील परिणाम करते. हे अँथोसायनिन्स नैसर्गिकरित्या आढळणारे अँटिऑक्सिडंट असतात जे धान्य भरताना शेतात तयार होतात. सामान्य गव्हातील अँथोसायनिनचे प्रमाण 5 PPM (भाग प्रति भाग) असताना, काळ्या गव्हाच्या दाण्यामध्ये अँथोसायनिनचे प्रमाण सुमारे 100-200 PPM असते. वैज्ञानिकदृष्ट्या बोलायचे झाले तर काळा गहू हा एक आरोग्यदायी पर्याय आहे.
शिफारस केलेले वाण-
नॅशनल ऍग्री फूड बायोटेक्नॉलॉजी इन्स्टिट्यूट मोहाली येथील शास्त्रज्ञ मोनिका गर्ग यांनी सात वर्षांच्या संशोधनानंतर काळा गहू शोधला. भारतीय कृषी संशोधन परिषदेने याला मारू गहू असे नाव दिले, तर राष्ट्रीय कृषी आणि अन्न जैवतंत्रज्ञान संस्थेने नबी एम.जी. नाव दिले.
8 हजार रुपये प्रति क्विंटल दर-
सामान्यतः काळ्या गव्हाच्या लागवडीसाठी (Black Wheat Farming) जास्त खर्च असतो. मात्र त्याच्या उत्पादनातून प्रचंड नफा मिळू शकतो. काळा गहू सामान्य गव्हाच्या 4 पट जास्त दराने विकला जातो. बाजारात काळा गहू 7000-8000 रुपये प्रति क्विंटल दराने विकला जातो. तर सामान्य गव्हाची किंमत केवळ 2,000 रुपये प्रति क्विंटल आहे.
