Diseases of Deemed Crop : आपल्याकडे अनेक शेतकरी उडिदाची लागवड करतात. याची लागवड सौम्य उष्ण हवामानात केली जाते. यासाठी 25 ते 30 अंश तापमान योग्य आहे. हलकी वालुकामय, चिकणमाती माती, जिथे पाण्याचा निचरा चांगला होतो, तिची लागवड चांगली केली जाते. लागवडीपूर्वी शेताची खोल नांगरणी करून जमीन सपाट करावी. पावसापूर्वी पेरणी केल्यास झाडांची वाढ होण्यास मदत होते. आज आपण याच्‍या लागवडीच्‍या वेळी कोणते रोग होतात आणि ते टाळण्‍याचे उपाय पाहणार आहोत.
लीफ स्पॉट रोग
उडद पिकात हा रोग साथीच्या स्वरूपात पसरतो. त्यामुळे झाडांची वाढ खुंटते आणि उत्पादनात मोठी हानी होते. रोगजनक वनस्पतींची पाने सुकतात आणि पडतात आणि प्रकाश संश्लेषण प्रक्रियेवर परिणाम होतो. या रोगाचा बंदोबस्त करण्यासाठी, रोगट झाडांचे अवशेष गोळा करून जाळावे जेणेकरून ते इतर वनस्पतींमध्ये पसरू नये. त्याच्या बियांवर उपचार करण्यासाठी कार्बेन्डाझिमची फवारणी करावी. याशिवाय डायथेन-झेड ७८ या औषधाचीही फवारणी करता येते. (Diseases of Deemed Crop)
पिवळा मोझॅक रोग
हा विषाणूमुळे होणारा आजार आहे. हा संसर्ग पांढऱ्या माशीमुळे पसरतो. या रोगाचा प्रादुर्भाव झपाट्याने वाढून संपूर्ण पिकावर परिणाम होतो. या रोगाची लक्षणे पेरणीनंतर 2 आठवड्यांनंतर दिसू लागतात. या रोगाची पाने गोलाकार पिवळी पडतात. या रोगाचा बंदोबस्त करण्यासाठी जुन्या वनस्पतींचे अवशेष आणि तण जाळून नष्ट करावेत.
कोळसा रॉट रोग
पंजाब आणि ओरिसा राज्यातील पिकांवर या रोगाचा प्रादुर्भाव अधिक दिसून आला आहे. हा चारकोल रॉट रोग मॅक्रोफोमिना फेजॉले नावाच्या बुरशीमुळे पसरतो. हा रोग झाडांच्या स्टेम आणि मुळांवर परिणाम करतो, ज्यामुळे ते कुजण्यास सुरवात होते आणि झाडे मरतात. काळी-तपकिरी बुरशी प्रभावित झाडांच्या मुळांवर आणि देठांवर तयार होते. हा रोग टाळण्यासाठी बियाण्यांवर कार्बेन्डाझिमची प्रक्रिया करावी.
भुताटक रोग
हा रोग खरीप आणि रब्बी या दोन्ही हंगामात उडीद पिकात आढळतो. त्याचा हल्ला प्रथम पानांवर होतो आणि पानांवर पांढर्‍या रंगाचे छोटे ठिपके तयार होतात. हे डाग मोठे होतात आणि एकमेकांत विलीन होतात आणि संपूर्ण पान झाकतात. या रोगाचा बंदोबस्त करण्यासाठी झाडाच्या मुळांवर विद्राव्य गंधक आणि कार्बेन्डाझिमची फवारणी करावी.
