हॅलो कृषी ऑनलाईन: उत्तर प्रदेशातील एक प्रगतीशील शेतकरी (Farmers Success Story) अंगद सिंग कुशवाहा (Angad Singh Kushwaha), गेल्या 40 वर्षांपासून शेती करत आहेत आणि केळी आणि बटाट्याच्या सुधारित जातींच्या (Improved varieties) लागवडीतून दरवर्षी 60-70 लाख रुपये कमावत आहेत.
अंगद सिंग कुशवाह यांचा शेतीचा प्रवास पारंपारिक पिकांनी सुरू झाला असला तरी आज ते आधुनिक पद्धतीने शेती करत आहेत. यासाठी ते पिकांच्या सुधारित जाती, . शेतीत नवनवीन तंत्रे आणि पद्धती यांचा अवलंब करत आहेत. अंगद सिंगचे स्वप्न आहे की भविष्यात त्याने सेंद्रिय शेतीचा पूर्णपणे अवलंब करावा आणि आपली शेती अधिक शाश्वत आणि पर्यावरणपूरक करावी. शेतीत नवनवीन तंत्रे आणि पद्धती वापरून आपले उत्पन्न वाढवू इच्छिणाऱ्या सर्व शेतकऱ्यांसाठी त्यांची कथा प्रेरणादायी आहे. जाणून घेऊ त्यांची यशोगाथा (Farmers Success Story).
40 वर्षांचा शेतीचा अनुभव
अंगदसिंग कुशवाह हे गेल्या चार दशकांपासून कृषी क्षेत्रात सक्रिय आहेत. सुरुवातीच्या काळात त्यांनी पपई, बटाटा आणि इतर पारंपारिक पिके घेतली, पण कालांतराने त्यांना कळले की केळीच्या शेतीमध्ये अधिक नफा आहे आणि म्हणूनच ते पपईची शेती सोडून केळीच्या शेतीकडे वळले. पपई पिकाची एक मोठी समस्या होती की त्यात पाणी साचले तर पीक लवकर खराब होते. केळी पिकात असे घडत नाही, म्हणून त्यांनी केळीच्या शेतीवर पूर्णपणे लक्ष केंद्रित केले आणि कालांतराने बटाट्याच्या विविध जातींची लागवड करायला लागले.
केळीच्या G-9 जातीची लागवड
प्रगतीशील शेतकरी अंगद सिंग यांनी केळीच्या G-9 जातीच्या लागवडीत स्वत:ची खास ओळख निर्माण केली आहे (Farmers Success Story). या जातीमुळे उच्च उत्पादकता तर मिळतेच शिवाय रोगांचा प्रादुर्भावही कमी होतो. सुरुवातीच्या टप्प्यात अंगदसिंग जळगावातून टिश्यू कल्चर रोपे आणायचे, जे त्यांना प्रति रोप २० रुपये दराने मिळत असे. आज ते स्थानिक बाजारातून रोपे विकत घेतात, ज्यामुळे त्यांची किंमत कमी झाली आहे. आता त्यांना 15 ते 17 रुपये प्रति रोप या दराने रोपे उपलब्ध आहेत.
अंगद सिंग आपल्या शेतात सुमारे 5.3 इंच (एक एकरमध्ये 1550 झाडे) रोपे लावतात आणि शेणखत वापरून पेरणीपूर्वी माती तयार करतात, ज्यामुळे जमिनीची सुपीकता वाढते आणि पीक उत्पादन देखील चांगले होते. सध्या अंगद सिंग आपल्या 10 एकर शेतीत केळीची लागवड करत आहेत. केळीचे पीक 300 दिवसांत तयार होते आणि त्यातून एकरी 4 ते 5 लाख रुपये उत्पन्न मिळते. अशा प्रकारे केळीच्या शेतीतून (Banana Farming) त्यांना वर्षाला सुमारे 40 ते 50 लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळते (Farmers Success Story).
बटाटा शेतीतील विविधता
अंगदसिंग कुशवाह बटाट्याच्या शेतीमध्ये (Potato Farming) ते अनेक जातींचे उत्पादन करतात, यात चिप्सोना, नील कंठ आणि लाल बटाटा यासारख्या सुधारित जातींचा समावेश होतो. त्यांनी बटाटा लागवडीचे दोन भाग केले आहेत: लवकर येणाऱ्या जाती आणि आणि उशीरा येणाऱ्या जाती. बटाट्याची सुरुवातीची शेती 15 ऑक्टोबर ते 30 ऑक्टोबर दरम्यान केली जाते आणि हे पीक 60 ते 70 दिवसांत तयार होते. या प्रकारच्या शेतीमध्ये एकरी 60-70 क्विंटलपर्यंत उत्पादन मिळते. तर, उशिरा येणाऱ्या बटाट्याची लागवड संपूर्ण नोव्हेंबरमध्ये केली जाते आणि हे पीक 90 दिवसांत तयार होते. बटाट्याच्या शेतीतून एकरी 150-160 क्विंटल उत्पादन मिळते, ज्यामुळे त्यांना अधिक नफा मिळतो. बटाटा लागवडीसाठी एकरी 65 हजार ते 70 हजार रुपये खर्च येतो आणि त्यातून त्यांना एकरी 2 ते 3 लाख रुपयांचा नफा मिळतो (Farmers Success Story).
सेंद्रिय शेतीच्या दिशेने पावले
प्रगतीशील शेतकरी अंगद सिंग सध्या त्यांच्या शेतीत सेंद्रिय आणि रासायनिक खतांचे मिश्रण वापरत आहेत. मात्र, सेंद्रिय शेतीमुळे (Organic Farming) उत्पादनाचा दर्जा तर वाढतोच, पण त्यामुळे जमिनीचे आरोग्यही चांगले राहते आणि पर्यावरणालाही फायदा होतो, असे त्यांचे मत आहे. सेंद्रिय शेतीमध्ये शेणखत, गांडुळ खत आणि इतर सेंद्रिय खतांचा वापर केला जातो, त्यामुळे जमिनीतील पोषक तत्वे टिकून राहतात. अंगद सिंग यांनी भविष्यात सेंद्रिय शेतीचा पूर्णपणे अवलंब करण्याची योजना आखली आहे, जेणेकरून ते आपले उत्पादन अधिक आरोग्यदायी आणि पर्यावरणपूरक बनवू शकेल. उत्पादनाचा दर्जा वाढून बाजारात चांगला भाव मिळू शकेल, असेही त्यांनी सांगितले (Farmers Success Story).
केळी आणि बटाटा शेतीमध्ये खर्च आणि नफा (Farmers Success Story)
प्रगतीशील शेतकरी अंगदसिंग कुशवाह यांच्या शेतीच्या पद्धती आणि अनुभवामुळे ते यशस्वी झाले आहेत. केळीच्या लागवडीला एकरी 80 हजार ते 1 लाख रुपये खर्च येतो, मात्र त्याच्या उत्पादनातून एकरी 4-5 लाख रुपये नफा मिळतो.
लवकर येणाऱ्या बटाट्याच्या लागवडीत त्यांना एकरी 60-70 क्विंटल उत्पादन मिळते, तर उशीरा बटाट्याच्या लागवडीत हे उत्पादन 150-160 क्विंटलपर्यंत पोहोचते. अशा प्रकारे ते वर्षाला सुमारे 60 ते 70 लाख रुपये कमावतात, ही त्यांच्यासाठी मोठी उपलब्धी आहे.
शेतीवर निष्ठा आणि समर्पण
अंगद सिंग यांचा असा विश्वास आहे की शेतीमध्ये यश मिळवण्यासाठी कोणताही शॉर्टकट नाही. कठोर परिश्रम, समर्पण आणि नवीन तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर या शेतीतील यशाच्या गुरुकिल्ल्या आहेत. आपल्या चार दशकांच्या अनुभवाच्या जोरावर त्यांनी शेतीमध्ये अनेक नवनवीन शोध लावले आहेत आणि त्यामुळेच त्यांना दरवर्षी लाखो रुपयांची कमाई होत आहे. अंगद सिंग त्याच्या यशाचे श्रेय त्याचा अनुभव, मेहनत आणि योग्य तंत्रज्ञानाच्या वापराला देतात (Farmers Success Story).
