हॅलो कृषी ऑनलाईन: मत्स्यपालकांसाठी हिवाळा (Fish Farming Management In Winter Season) नेहमीच आव्हानात्मक असतो. या कालावधीत, पाण्याचे तापमान कमी झाल्यामुळे माशांच्या आरोग्यावर (Fish Health) आणि वाढीवर दुष्परिणाम होतो. यावेळी योग्य ती काळजी न घेतल्यास शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात नुकसान सहन करावे लागते. त्याचवेळी, काही वेळा, मत्स्यपालकांना (Fish Farmer) 60% पर्यंत माशांचे नुकसान सहन करावे लागते. थंडीमुळे माशांचा मृत्यू आणि वाढ मंद होणे या हिवाळ्यात सामान्य समस्या आहेत. तथापि, योग्य खबरदारी आणि योग्य तंत्रांचे पालन केल्यास या समस्या टाळता येऊ शकतात. आजच्या लेखात जाणून घेऊ या हिवाळ्यात मत्स्यशेती सुरक्षित आणि फायदेशीर करण्यासाठी (Fish Farming Management In Winter Season) आवश्यक उपाययोजना आणि खबरदारीची माहिती.
हिवाळ्यात माशांची घ्या अशाप्रकारे काळजी (Fish Farming Management In Winter Season)
पीएच पातळी आणि पाण्याची गुणवत्ता राखणे: तलावाच्या पाण्याची गुणवत्ता (Water Quality Of Fish Pond) राखणे हिवाळ्यात माशांसाठी सर्वात महत्वाचे आहे. पाण्याची पीएच पातळी 7 ते 8 दरम्यान असावी. ती संतुलित ठेवण्यासाठी चुना वापरता येतो. तलावाच्या पाण्यात प्रति एकर 100 किलो चुना टाकता येतो आणि ही प्रक्रिया सुमारे 2 ते 3 महिने दर 10 ते 15 दिवसांनी करावी. चुन्यामुळे पाणी शुद्ध होते आणि माशांसाठी अनुकूल वातावरण निर्माण होते.
याव्यतिरिक्त, तलावातील बुरशीजन्य संसर्ग टाळण्यासाठी कॉपर सल्फेट वापरला जाऊ शकतो. 400 ग्रॅम कॉपर सल्फेट प्रति मीटर पाण्यात प्रति एकर टाका. दर 15 दिवसांच्या अंतराने याची पुनरावृत्ती करावी (Fish Farming Management In Winter Season) .
पाण्याची स्वच्छता आणि कीटक नियंत्रण: हिवाळ्यात माशांच्या आरोग्यासाठी पाण्याची स्वच्छता अत्यंत महत्त्वाची असते. तलावाचे पाणी शुद्ध ठेवण्यासाठी 400 ग्रॅम पोटॅशियम परमँगनेट प्रति एकर प्रति मीटर पाण्यात वापरावे. हे बॅक्टेरिया आणि इतर हानिकारक जीव काढून टाकते. तलावात किडीचा त्रास असल्यास सेंद्रिय कीटकनाशकांचा वापर करता येतो. तलावाच्या पाण्यात हळदीसारखे नैसर्गिक कीटकनाशक टाकून किडींचा प्रादुर्भाव नियंत्रित केला जातो. पाण्याचे योग्य तापमान राखण्यासाठी तलावाची नियमित स्वच्छता करा आणि वेळोवेळी पाणी बदला.
पाण्याचे तापमान राखणे: हिवाळ्यात माशांसाठी पाण्याचे तापमान (Fish Pond water Temperature) हा सर्वात महत्वाचा घटक आहे. माशांचे आरोग्य आणि विकास पाण्याच्या तापमानावर अवलंबून असतो. थंड हवामानात पाण्याचे तापमान नियमितपणे तपासा. आवश्यक असल्यास, ताडपत्री किंवा इतर सामग्रीसह तलाव झाकून टाका. त्यामुळे पाण्याचे तापमान नियंत्रित राहून माशांचे थंडीपासून संरक्षण होईल (Fish Farming Management In Winter Season) .
माशांची आरोग्य तपासणी: हिवाळ्यात माशांच्या आरोग्याची विशेष काळजी घ्यावी. माशांची नियमित तपासणी करा आणि कोणताही रोग किंवा असामान्य लक्षणे दिसल्यास ताबडतोब तज्ञांचा सल्ला घ्या. आजारी माशांना इतर माशांपासून वेगळे करून उपचार करा.
हिवाळ्यात मत्स्यपालनासाठी काय करावे? (Fish Farming Management In Winter Season)
पाण्याची पीएच पातळी 7-8 दरम्यान ठेवा.
तलावामध्ये चुना आणि कॉपर सल्फेटचा योग्य प्रमाणात वापर करा.
पाणी स्वच्छ करण्यासाठी पोटॅशियम परमँगनेट वापरा.
पाण्याचे तापमान नियमितपणे तपासा आणि आवश्यक असल्यास तलाव झाकून ठेवा.
माशांच्या आरोग्याची नियमित तपासणी करा.
हिवाळ्यातील मत्स्यपालन व्यवसायात काय करू नये?
गलिच्छ आणि अशुद्ध पाण्यात मासे ठेवू नका.
मासे थंड पाण्यात अचानक सोडू नका, यामुळे ते आजारी पडू शकतात.
पाण्यात जास्त प्रमाणात रसायने वापरू नका. हे माशांसाठी घातक ठरू शकते.
निरोगी माशांसह आजारी मासे ठेवू नका.
हिवाळ्यात मत्स्यशेती फायदेशीर करा
माशांची काळजी घेऊन आणि हिवाळ्याच्या काळात (Fish Farming Management In Winter Season) तलावाची नियमित स्वच्छता करून उत्पादन वाढवता येते. हिवाळ्यात मासे हळूहळू खातात, म्हणून योग्य प्रमाणात अन्न वापरा. जास्त अन्न पाणी दूषित करू शकते. योग्य तंत्राचा अवलंब करून मत्स्यपालन फायदेशीर बनवता येते. सावधगिरीने आणि योग्य व्यवस्थापनाने, थंड हवामानात मत्स्यशेतीमुळे होणारे नुकसान बऱ्याच अंशी कमी करता येते. त्यामुळे मासे निरोगी तर राहतातच, शिवाय उत्पन्नही वाढते.
