Groundnut production : कमी पावसाच्या स्थितीत भुईमुगाचे उत्पादन वाढवण्यासाठी करा ‘हे’ उपाय; होईल चांगला फायदा

Groundnut production : दुष्काळामुळे शेतकऱ्यांसमोर भुईमूग उत्पादनाचे मोठे आव्हान आहे. कमी पावसाचा भुईमूग पिकावर मोठ्या प्रमाणात परिणाम होतो. सध्या देशातील काही भाग वगळता बहुतांश राज्यांमध्ये दुष्काळ असून ऑगस्ट महिन्यात कमी पाऊस झाल्याने शेतकरी चिंतेत आहे. कमी आर्द्रतेमुळे जमिनीत भेगा निर्माण झाल्या असून त्यामुळे भुईमुगाच्या उत्पादनातही मोठी घट दिसून येते. कारण ऑगस्ट महिन्यातच भुईमूग पिकात शेंगा येण्यास सुरुवात होते. अशा वेळी योग्य काळजी न घेतल्यास पिकाचे उत्पादन कमी होऊ शकते.

मंदसौर कृषी विज्ञान केंद्राचे शास्त्रज्ञ डॉ.जी.एस.चुंदावत यांनी सांगितले की, भुईमूग पीक अद्याप फुलोऱ्यात आहे. आता जमिनीतील ओलावा कमी असेल किंवा जमीन कोरडी असेल तर शेंगांच्या संख्येत मोठी घट होऊ शकते. (Groundnut production)

पावसाच्या कमतरतेवर कशी मात करावी?

भुईमूग पिकाची पेरणी होऊन 35 ते 40 दिवस उलटले आहेत. फुले तयार झाल्यानंतर शेंगाही तयार होऊ लागल्या आहेत. परंतु कमी पाऊस आणि दुष्काळामुळे भुईमुगाची उत्पादकता कमी होऊ शकते. त्यामुळे पिकांना वेळेत पाऊस न पडल्यास सिंचनाची व्यवस्था शेतकरी करू शकतात. जर बीन्स तयार झाला असेल तर झाडांच्या मुळांभोवती माती टाका, ज्यामुळे बीन्सचा विकास चांगला होऊ शकतो आणि पिकाच्या उत्पादनातही वाढ होताना दिसते. भुईमूग पिकामध्ये बोरॉनची कमतरता आढळल्यास ०.२% बोरॅक्स द्रावणाची फवारणी करावी आणि झिंकची कमतरता असल्यास ०.५% झिंक सल्फेट आणि ०.२५% चुना वापरता येईल.

असे वाढवा उत्पादन

भुईमुगाचे उत्पादन वाढवण्यासाठी शेतकरी काही महत्त्वाच्या टिप्स वापरू शकतात. शेतकऱ्यांनी पेरणीनंतर 40 दिवसांनी रासायनिक फवारणी करावी. 0.7 ग्रॅम इंडोल ऍसिटिक ऍसिड 7 मिली अल्कोहोलमध्ये विरघळवून 100 लिटर पाण्यात मिसळून पिकावर फवारणी करावी. एक आठवड्यानंतर 6 मिली इथरियल 100 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. त्यामुळे भुईमुगाच्या उत्पादनात 15 ते 27 टक्के वाढ होऊ शकते.

कीटक आणि रोगांपासून संरक्षण कसे करावे?

• भुईमूग पिकामध्ये कॉलर रॉट रोग होण्याची दाट शक्यता असते. त्याच्या नियंत्रणासाठी कार्बेन्डाझिम, मॅन्कोझेब या बुरशीनाशकांचा वापर करावा.
• भुईमुगातील टिक्का रोग रोखण्यासाठी 2 किलो झिंक मॅंगनीज कार्बामेट आणि 2.5 किलो झिनेब 75% असलेले औषध प्रति हेक्‍टरी 1000 लिटर पाण्यात विरघळवून उभ्या पिकावर दर 10 दिवसांच्या अंतराने 2 ते 3 वेळा फवारणी करावी.
• भुईमुगात दीमक आढळून आल्यास, दीमक प्रतिबंधासाठी शेतकऱ्याने फोरेट १० जी प्रति हेक्टरी १० किलो किंवा क्लोरोपायरीफॉस २० ईसी ४ लिटर या प्रमाणात फवारणी करावी.
• त्याचबरोबर शेतकऱ्यांनी भुईमूग लागवडीमध्ये कोणताही रोग झाल्यास कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.