हॅलो कृषी ऑनलाईन : महाराष्ट्रात कापूस पिकवणाऱ्या शेतकऱ्यांचा प्रश्न संपत नाहीये . पावसामुळे आधी कापूस पिकाचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले, त्यानंतर हंगामाच्या सुरुवातीलाच शेतकऱ्यांना कमी भाव मिळाला. दुसरीकडे कापसाच्या दरात थोडीफार सुधारणा होताना दिसत असतानाच पिकांवर गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव झपाट्याने वाढत आहे. राज्यातील खान्देशात सुमारे दोन लाख हेक्टर कापसाचे क्षेत्र रिकामे झाले आहे. गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव, कापसाचा घसरलेला दर्जा आणि भावातील अनिश्चितता यामुळे अनेक शेतकऱ्यांनी या आठवड्यातच लवकर काढणी केली आहे.
या वर्षीही मध्यम जमिनीतील शेतकऱ्यांनी एकरी केवळ चार ते पाच क्विंटल उत्पादन घेतले आहे. एकरात कपाशीचे पीक घेतले होते, मात्र यावर्षी अतिवृष्टीमुळे कापसाचा दर्जा घसरल्याचे शेतकरी सांगतात. त्यानंतर शेतकऱ्याने दुसऱ्यांदा शेती केली आणि आता पिकांवर किडींचा हल्ला झाल्याने पिकांचे नुकसान होत आहे. त्यामुळे शेतकऱ्याचे मोठे नुकसान होत आहे. त्यामुळे बहुतांश शेतकरी आता शेतं मोकळी करून रब्बी हंगामासाठी पिके तयार करत आहेत.
शेतकऱ्यांना खर्चही वसूल करता येत नाही
राज्यातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये अतिवृष्टीमुळे कापसाचे पीक मोठ्या प्रमाणावर उद्ध्वस्त झाले. खरेदीचा खर्च किलोमागे 20 रुपयांवर पोहोचल्याचे शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे. एक मजूर दररोज 250 रुपये देऊन पाच ते सहा किलो कापूस वेचतो. खर्च वाढला आहे, दुसरीकडे कापसाचे भाव स्थिर नाहीत. त्यामुळे शेतकरी इतर पिकांकडे वळत आहेत.
कापसाच्या वाढत्या भावाचा फायदा शेतकऱ्यांना होत नाही
सध्या अनेक मंडईंमध्ये कापसाच्या दरात सुधारणा दिसून येत आहे.परंतु अनेक शेतकऱ्यांकडे कापूस शिल्लक नसल्याने सर्वच शेतकऱ्यांना याचा लाभ मिळणार नसल्याचे शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे. पावसामुळे गुणवत्ता ढासळली. त्याचबरोबर कपाशीवर किडींचा प्रादुर्भाव वाढत आहे. यामुळे व्यथित झालेल्या शेतकऱ्यांना स्वत:च पिकांची नासाडी करावी लागली आहे. पिकावर औषध फवारणी करूनही गेल्या आठ ते दहा दिवसांत गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव वाढल्याचे शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे.
येथे सर्वाधिक शेती केली जाते
खान्देशात दरवर्षी 9 ते 9.5 लाख हेक्टरवर कापसाची लागवड होते. यंदा जळगाव जिल्ह्यात ५ लाख ६५ हजार हेक्टर, धुळ्यात अडीच लाख हेक्टर आणि नंदुरबारमध्ये दीड लाख हेक्टरवर कापसाची लागवड झाली. सुमारे १.५२ लाख हेक्टरमध्ये पूर्वहंगामी कापसाचे पीक आहे. हे पीक किमान दोन लाख हेक्टरमध्ये आले आहे. यासोबतच कोरडवाहू भागातील कापूस पिकावर गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव दिसून येत आहे. यंदाही उत्पादनात घट होण्याची शक्यता आहे.
