काय सांगता…! शेतात पिके न घेता पोत्यात करा शेती, जाणून घ्या काय आहे हे तंत्रज्ञान?

ताज्या मराठी बातम्यांसाठी आमचा ग्रुप जॉईन करा
WhatsApp Group Join Now
Google News Join Now

हॅलो कृषी ऑनलाईन : शेतकरी मित्रांनो शेतीसाठी शेतजमीन ही महत्वाची असते हे आपण जनताच. पण तुम्हाला माहिती आहे का शेत जमिनीशिवायही उत्तम शेती केली जाऊ शकते. आज आपण गोणीत किंवा पोत्यात केल्या जाणाऱ्या शेतीबद्दल जाणून घेणार आहोत… काय आहे ही पोत्यातली शेती? जाणून घेऊया…

Jawahar Model Farming in bags

पोत्यातून केल्या जाणाऱ्या शेतीचा नाव आहे ‘जवाहर मॉडेल ‘ जवाहर मॉडेल जवाहरलाल नेहरू कृषी विद्यापीठ, जबलपूर, मध्य प्रदेशच्या शास्त्रज्ञांनी विकसित केले आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या मशागतीसारखे अनेक खर्च वाचले आहेत. याद्वारे शेतकरी आपल्या पडीक आणि ओसाड जमिनीत पिके घेऊ शकतात, एवढेच नाही तर घराच्या रिकाम्या छतावर अनेक प्रकारची पिके लावू शकतात.

डॉ . मोनी थॉमस, मुख्य शास्त्रज्ञ, जवाहरलाल नेहरू कृषी विद्यापीठ, यांनी सांगितले की , “शेतकऱ्यांचा बहुतेक खर्च मशागत, कीटकनाशके आणि खते यावर होतो आणि भारतातील बहुतेक शेतकरी असे आहेत ज्यांच्याकडे एक एकरपेक्षा कमी जमीन आहे. त्यामुळे आम्ही शेतकऱ्यांचे उत्पन्न कसे वाढवायचे यावर गेली अनेक वर्षे संशोधन करत आहे.

पुढे ते म्हणाले, “मग आम्ही हे मॉडेल तयार केले, या माध्यमातून ज्यांच्याकडे कमी जमीन आहे, तेही चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात. यामध्ये अनेक प्रकारची पिके घेतली जाऊ शकतात आणि हे मॉडेल सह-पीक शेतीसाठी अतिशय योग्य आहे. खूप चांगले आहे.”

कशी करतात पोत्यातली शेती

–यामध्ये गोण्यांमध्ये माती आणि शेण मिसळून पिकाची लागवड केली जाते .

–उदा.एखाद्या शेतकऱ्याने एका एकरात तूर पिकाची लागवड केली, तर 15-20 किलो बियाणे पेरले गेले असते.

–पण पोत्यात शेती करताना खूप कमी बिया लागतात.

–प्रत्येक गोणीत एक रोप लावणे

— प्रत्येक गोणी वाजवी अंतरावर ठेवणे, रोपाला वाढण्यास पुरेशी जागा देणे गरजेचे असते.

–एका एकरात 1200 पोती ठेवता येतात

–एवढेच नाही तर तूर सोबत इतर पिके देखील घेता येतात.

–उदाहरणार्थ, पोत्यातही कोथिंबीर लावता येते. एका गोणीत सुमारे 500 ग्रॅम हिरवी कोथिंबीर मिळते.

— एवढेच नाही तर गोणीतही हळद लावता येते. हळदीसारखी पिकेही सावलीत घेतली जातात आणि एका गोणीत सुमारे 50 ग्रॅम हळदीचे बियाणे वापरले जाते आणि सहा महिन्यांत 2-2.5 किलो हळद आणि 2-2.5 तूर सुद्धा एका तूर रोपातून मिळू शकते.

डॉ. मोनी यांच्या मते, शेतकरी तूर रोपांवर लाख कीटकांचे पालन करून अतिरिक्त उत्पन्न मिळवू शकतात. 8 महिन्यांत एका रोपातून सुमारे 350 ग्रॅम लाख मिळते. तसेच तूरपासून सरपणही मिळते.

Jawahar Model Farming in bags

बियाणे किंवा थेट रोपे लागवड करू शकता

शेतकरी थेट गोण्यांमध्ये बीजारोपण करू शकतात किंवा प्रथम रोपवाटिकेत रोपे तयार करून पोत्यांमध्ये लावू शकतात. यामुळे झाडांना चांगल्या पद्धतीने वाढण्याची संधी मिळते.

पूर्णपणे सेंद्रिय शेती

डॉ. थॉमस स्पष्ट करतात, “जैव खत अगदी सुरुवातीला माती आणि शेणखत मिसळून गोणीत टाकले जाते. पुढे कोणत्याही खतांची गरज नसते. झाडाला जी काही पोषक द्रव्ये लागतात, ती मिळत राहतात, जर आपण जमिनीत खत टाकले तर ते जमिनीत जाते, पण पोत्यात टाकल्यावर ते त्यातच राहते आणि पुढील पिकासाठी चांगली मातीही तयार होते.

कमी पाण्यात शेती केली जाते

जर एखाद्या शेतकऱ्याने जमिनीत एखादे पीक लावले तर त्याला संपूर्ण शेतात पाणी द्यावे लागते, मात्र इथे फक्त झाडालाच पाणी लागते. या मॉडेलमध्ये शेतकरी आठवड्यातून एकदा ठिबकमधून किंवा बादलीतून किंवा पाईपद्वारे पाणी टाकू शकतो.

अनेक प्रकारची पिके घेता येतात

या मॉडेलमध्ये शेतकरी केवळ तुरीची नाही तर इतर अनेक प्रकारची पिके लावू शकतात. त्यात पालक, मुळा, धणे, वांगी, टोमॅटो, मिरची यांसारखी पिके शेतकरी घेऊ शकतात.

600 हून अधिक महिला या प्रकारे यशस्वी शेती करत आहेत

बचत गटातील 600 हून अधिक महिला शेतकऱ्यांनी जवाहर मॉडेल स्वीकारले आहे. जिल्हा व्यवस्थापक, राष्ट्रीय ग्रामीण उपजीविका अभियान, जबलपूर, डीपी तिवारी म्हणतात, “आमच्या जिल्ह्यातील 615 महिला शेतकऱ्यांनी हे मॉडेल स्वीकारले आहे, बहुतेक स्त्रिया अशा आहेत की त्या घराशेजारील बागेत काही पिके घेत असतात. यावेळी त्यांनी पिशवीत रोपटे लावले असून, त्यात तूर लहान असताना त्यांनी कोथिंबीर लावली होती, त्यामुळे त्यांना कोथिंबीरचे पीकही मिळाले.

ते पुढे म्हणतात, “अनेक स्त्रिया भाजीपाला पिकांसोबत हळद आणि आल्याची पिके लावतात, जी तूर तयार होण्यापूर्वी तयार होतात, त्यामुळे त्यांना इतर नगदी पिके देखील मिळतात.”

गोणी दीड ते दोन वर्षे टिकतात

शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, एकदा पोत्यात पीक लावले की,गोणी सुमारे दीड ते दोन वर्षे टिकते. गोणी फाटली तरी दुसऱ्या पोत्यात माती टाकून पुन्हा दुसरे पीक लावू शकता.

 

Leave a Comment

error: Content is protected !!