Mushroom cultivation : शेतकरी मधरूमशी शेती करून चांगला नफा मिळवू शकतात. मात्र काही गोष्टींची योग्य ती काळजी घेणे गरजेचे आहे. मशरूममध्ये अनेक औषधी गुणधर्म आहेत. मशरूम कर्करोग, मूत्रपिंडाचे आजार आणि श्वसनाच्या गंभीर आजारांवर देखील उपयुक्त आहे. त्यामुळेच बाजारात मशरूमची मोठ्या प्रमाणात मागणी देखील आहे. आज आपण एका तरुण शेतकऱ्यांबद्दल माहिती पाहणार आहोत ज्याने मशरूम शेतीतुन चांगला नफा मिळवला आहे. एक तरुण प्रगतीशील शेतकरी म्हणजे “डॉ. चरणसिंग”, ज्यांनी या मशरूमच्या लागवडीतून भरपूर कमाई केली आहे.
यारसागुम्बा म्हणजेच वर्म मशरूम याची किंमत इतकी जास्त आहे की ती सोन्यापेक्षा महाग आहे. बाजारात त्याची किंमत 2 लाख रुपये प्रति किलोपेक्षा जास्त आहे. म्हणजेच एका शेतकऱ्याला मशरूमचे जर 50 किलोही उत्पादन करता आले तर एक कोटी रुपये मिळू शकतात. या मशरूमची किंमत एवढीच नाही, त्यामागे अनेक कारणे आहेत ज्यांमुळे भाव खूप वाढले आहेत. (Mushroom cultivation)
मशरूम का विकली जाते महागडी?
हे मशरूम महाग असण्याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे त्याची मर्यादित उपलब्धता. वर्मवुड किंवा यारसागुंबा हे एक जंगली मशरूम आहे. कमी उपलब्धता आणि ग्राहकांची जास्त संख्या यामुळे त्याचा दर खूप जास्त आहे. हे अनेक आजारांमध्ये जीवनरक्षकासारखे काम करते. यामुळेच जगभरातील मोठे खेळाडू आणि पैलवान ही भाजी खातात. काही लोकांचा असा विश्वास आहे की, ही भाजी खाल्ल्याने इतर रसायनांचा शरीरावर कोणताही चुकीचा परिणाम होत नाही. त्यात असे औषधी गुणधर्म आहेत, जे ते शक्तिशाली बनवतात. त्यामुळे याला जास्त मागणी असते.
कुठे केली जाते मशरूमची लागवड ?
या मशरूमची लागवड फक्त चीन आणि तिबेटच्या थंड प्रदेशात केली जाते. ही जगातील सर्वात महाग भाजी म्हणून ओळखली जाते. सामान्य भाषेत त्याला जंगली मशरूम म्हणतात. याला चीन आणि तिबेटमध्ये यारसागुंबा असेही म्हणतात. जो तिथल्या स्थानिक लोकांनी जपून ठेवला आहे. मशरूमची ही विविधता अळीच्या सहाय्याने वाढविली जाते, म्हणूनच याला वर्म स्टडेड मशरूम असेही म्हणतात. मात्र, छोट्या खोलीत लॅबप्रमाणे शेती करून लोक लाखो रुपये कमावत आहेत. यासाठी शेतकऱ्याला असे वातावरण तयार करावे लागेल, जे या मशरूमसाठी योग्य असेल.
तरुण शेतकरी डॉ. चरण सिंग यांच्या मते, वर्मवुड मशरूम लागवडीसाठी 10 x 10 खोली आवश्यक आहे. ही खोली प्रयोगशाळा म्हणून वापरली जाऊ शकते. शेतकऱ्यांना प्रयोगशाळा विभागानुसार विभागणी करावी लागेल. ही प्रक्रिया महागडी असून शेतकऱ्याला यामध्ये 7 ते 8 लाख रुपये गुंतवावे लागतील. कारण त्याच्या लागवडीसाठी खूप आवश्यक उपकरणे लागतात.
या शेतीमध्ये प्रयोगशाळेत ३ महिन्यांत ५ किलोपेक्षा जास्त मशरूम तयार करता येतात. अशा प्रकारे अवघ्या तीन महिन्यांत 10 लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळते. मशरूम वर्षातून 4 वेळा काढले जाऊ शकते. अशा प्रकारे एकूण 40 लाख रुपयांची कमाई होईल.
