हॅलो कृषी ऑनलाईन : शेती हे अनिश्चिततेचे काम आहे, जिथे पावसाचा फटका तर कधी कीड-रोगाचा नेहमीच धोका असतो. देशभरात माती आणि हवामानानुसार शेती केली जात असली तरी सध्याच्या काळात हवामान बदलामुळे पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होत आहे.
कृषी तज्ज्ञांच्या मते हवामानामुळे होणारे नुकसान थांबवता येत नसले तरी कीटक रोगांमुळे होणारे नुकसान टाळता येते. विशेषत: जेव्हा बागायतीचा विचार केला जातो तेव्हा थेट पेरणीऐवजी रोपवाटिका म्हणजेच रोपवाटिका तयार करण्याचा सल्ला दिला जातो, जेणेकरून बिया व्यवस्थित अंकुरित होतील आणि झाडांचा पूर्ण विकास होईल.
बागायती पिकांसाठी रोपवाटिका तयार करण्यासाठी जास्त मेहनत करावी लागत नाही. त्यासाठी शेताच्या कोणत्याही कोपऱ्यात खते आणि सुधारित बियाणे टाकून बेड तयार करू शकता. जेथे 21 दिवसांत रोपे लावण्यासाठी तयार होतात.
अशा पद्धतीने करा रोपवाटिका
पिकांची रोपवाटिका तयार करण्यासाठी एक बेड तयार करावा लागतो. उदाहरणार्थ, जर एक एकर जमिनीवर पीक लावायचे असेल, तर 33 फूट लांब, 2 फूट रुंद आणि 2 फूट उंच अशा 10 ते 15 बेड्स तयार कराव्या लागतील. या पलंगांना मजबुती देण्यासाठी चारही बाजूंनी खांब लावावेत, त्यावर प्लॅस्टिकचे पत्रे किंवा हिरवी जाळी टाकून झाडांना मुसळधार पाऊस किंवा तुषारपासून वाचवता येते.
कोणत्याही पिकासाठी चांगले पोषण हे फार महत्वाचे असते. तसेच पिकांपासून चांगले उत्पादन मिळविण्यासाठी चांगले खत-खत द्यावे लागते, त्यासाठी विविध उपायांचा अवलंब करावा लागतो.उदाहरणार्थ, 100 चौरस फुटांची रोपवाटिका तयार करायची असेल, तर माती, कंपोस्ट खत, नदीची वाळू, खडी, शेळी खत, सुमारे 25 किलो शेणखत, लाल माती, भाताचा पेंढा, राख यांचा 4 टोपल्यांमध्ये वापर केला जातो. भाताचा पेंढा सोडला तर या सर्व गोष्टी बारीक चाळतात आणि या सर्व गोष्टी मिसळून रोपवाटिकेत बेड तयार करण्यासाठी वापरतात. हे मिश्रण वापरल्यानंतर, रोपांची उगवण करणे खूप सोपे आहे.
बियाणे कसे पेरायचे
नर्सरीमध्ये बेड तयार केल्यानंतर, बियाणे प्रक्रिया करून ओळीत पेरले जाते, ज्यामुळे झाडे वाढणे सोपे होते. बियाणे पेरताना एक गोष्ट लक्षात ठेवा की वरून बियाणे शिंपडू नका, तर लहान खड्ड्यात पेरणी करा. बियाणे पेरल्यानंतर हलके पाणी द्यावे व वाफ्यावर काळ्या प्लास्टिकच्या पत्र्याने किंवा गवताने झाकून ठेवावे. असे केल्याने रोपाची उगवण सहज होते.
३० दिवसांनी शेतात लागवड करावी
भाजीपाला रोपवाटिकेत रोप 21 दिवसात तयार होते आणि ते शेतात लावण्यासाठी योग्य वेळ 30 दिवसांची असते. लक्षात ठेवा की लावणी करण्यापूर्वी, शेत चांगले तयार करा, जेणेकरून रोपाला कोणतीही हानी होणार नाही.
