हॅलो कृषी ऑनलाइन : सर्वसामान्यांसाठी एक आनंदाची बातमी आहे. डॉलरच्या तुलनेत रुपया मजबूत झाल्यामुळे खाद्यतेलाची आयात स्वस्त झाली आहे. अशा स्थितीत, गेल्या आठवड्यात दिल्ली तेल-तेलबिया बाजारात कच्च्या पामतेल (CPO) आणि पामोलिन तेलाच्या किमतीत घसरण दिसून आली. तर मंडईंमध्ये कमी पुरवठ्यामुळे, सोयाबीन डेगम तेल आणि डीओसीच्या निर्यात मागणीमुळे सोयाबीन तेलबियांचे भाव चढे राहिले. सरकारी कोटा सिस्टीम आणि सोयाबीन प्रक्रिया प्रकल्पाची पाइपलाइन रिकामी असल्याने कमी पुरवठा झाल्याने सोयाबीन तेलबियांच्या दरात सुधारणा झाल्याचे सूत्रांनी सांगितले. देशात कोटा पद्धतीमुळे सूर्यफूल आणि सोयाबीन डेगम तेलाच्या तुटवड्याची परिस्थिती निर्माण झाली आहे.
ते म्हणाले की, डॉलरच्या तुलनेत रुपया मजबूत झाल्यामुळे, पाम, पामोलिन सारखी आयात केलेले तेल स्वस्त झाल्यामुळे मागील आठवड्याच्या तुलनेत सीपीओ आणि पामोलिन तेलाच्या किमतीत आढाव्याखाली सप्ताहांत घट झाली आहे. दुसरीकडे, डी-ऑईल केक (डीओसी) आणि तेलबियांच्या निर्यातीसाठी स्थानिक मागणीमुळे सोयाबीन बियाणे आणि लूज वाढीसह बंद झाले. परदेशातून आयात मागणीमुळे आठवडाभरात तिळाच्या तेलाच्या किमतीत लक्षणीय सुधारणा झाल्याचे व्यापाऱ्यांनी सांगितले.
तेलबियांचे भाव खाली आले आहेत
गेल्या वर्षी ऑगस्टमध्ये शेतकऱ्यांनी सुमारे 10,000 रुपये प्रतिक्विंटल दराने सोयाबीनची विक्री केली होती, जी यावेळी 5,500 ते 5,600 रुपये प्रति क्विंटलने विकली जात आहे. मात्र, ही किंमत किमान आधारभूत किंमत (MSP) पेक्षा जास्त आहे. मात्र गेल्या वर्षीच्या किमतीपेक्षा तो कमी आहे. यावेळी शेतकऱ्यांनी महागडे बियाणेही खरेदी केले होते, त्यामुळे कमी दरात विक्री करणे शेतकरी टाळत आहेत. सोयाबीनपेक्षा पामोलिन स्वस्त असल्याने रिफाइंड सोयाबीनच्या मागणीवर परिणाम झाल्याचे सूत्रांनी सांगितले, त्यामुळे सोयाबीनच्या दिल्ली आणि इंदूर तेलाच्या किमती समीक्षाधीन आठवड्यात घसरल्या आहेत. मंडईंमध्ये भुईमूग आणि कपाशीच्या नवीन पिकांची आवक वाढल्याने त्यांच्या तेलबियांचे दर खाली आले असल्याचे सूत्रांनी सांगितले.
शेतकरी नाराज
सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सरकारला खाद्यतेलामध्ये स्वयंपूर्ण होण्यासाठी खूप प्रयत्न करावे लागतील आणि त्यासाठी खाद्यतेलाचा फ्युचर्स व्यवसाय न उघडणे सर्वात महत्त्वाचे आहे. ते म्हणतात की फ्युचर्स ट्रेडिंग सट्टेबाजीला प्रोत्साहन देते. ते म्हणाले की, एप्रिल-मे 2022 मध्ये जेव्हा आयात तेलाचा प्रचंड तुटवडा होता, तेव्हा स्वदेशी तेल-तेलबियांच्या सहाय्याने ही टंचाई पूर्ण करण्यात यश आले आणि त्या वेळी खाद्यतेलाचा वायदा व्यवहारही झाला. बंद ही बाब लक्षात घेऊन तेलबियांचे उत्पादन वाढवून त्यात स्वयंपूर्णता मिळवणे अत्यंत आवश्यक आहे. देशांतर्गत तेल उद्योग, शेतकरी आणि ग्राहक परदेशी बाजारपेठेतील घसरण आणि वेगवान वाढीमुळे त्रस्त आहेत.
1991-92 मध्ये खाद्यतेलाचा वायदा व्यवहार नसतानाही देश खाद्यतेलाच्या बाबतीत जवळजवळ स्वयंपूर्ण झाला होता, असे सूत्रांनी सांगितले. यासोबतच तेलबिया आणि तेलबियांच्या डी-ऑइल्ड केकची (डीओसी) निर्यात करून देशाला भरघोस परकीय चलन मिळत असे. परंतु आज खाद्यतेलाच्या बाबतीत देशाचे परदेशावरील अवलंबित्व वाढत असून मोठ्या प्रमाणावर परकीय चलन खर्च करावे लागत आहे. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, मोहरीच्या किमती 50 रुपयांनी वाढून गेल्या आठवड्यात 7,475-7,525 रुपये प्रति क्विंटल झाल्या आहेत. मोहरी दादरी तेल आठवड्याच्या शेवटी 50 रुपयांनी वाढून 15,400 रुपये प्रति क्विंटलवर बंद झाले. दुसरीकडे, मोहरी, पक्की घणी आणि काची घणी तेलाचे दरही प्रत्येकी 10 रुपयांनी वाढून अनुक्रमे 2,340-2,470 रुपये आणि 2,410-2,525 रुपये प्रति टिन (15 किलो) झाले.
