हॅलो कृषी ऑनलाईन : स्त्रीच्या ताकदीचा आणि सामर्थ्याचा अंदाज लावणे अशक्य आहे. जर तिने एकदा काही ठरवले तर ते पूर्ण करण्यासाठी ती सर्व धैर्य एकवटते. असेच एक उदाहरण महाराष्ट्रातील संगीता पिंगळे या महिला शेतकऱ्याने दिले आहे. ती नाशिकच्या मातोरी गावात राहते.
2004 मध्ये एका रस्ता अपघातात संगीताने त्यांनी पती गमावल्यामुळे त्यांची सुरुवातीची कहाणी खूपच दुःखद आहे. यावेळी ती 9 महिन्यांची गरोदर होती. ते पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाल्याचे त्यांना वाटले, परंतु त्यांच्या सासरच्यांनी आणि कुटुंबाने त्यांना अनेक वर्षे साथ दिली. काही काळानंतर कौटुंबिक कलहामुळे ती मुलांसह सासरी राहू लागली, त्यानंतर सासरेही वारले. त्यांच्या सासऱ्याकडे 13 एकर जमीन होती, ज्याची संगीता ही एकमेव वारस होती.
शेती करण्याचा निर्णय घेतला
ही जमीन आता त्यांच्या उदरनिर्वाहाचे साधन बनली होती, त्यामुळे त्यांना शेतात काम कसे करायचे ते शिकावे लागले. तिने हा निर्णय घेताच, एवढी मोठी शेती, मुले आणि घरातील कामे एकटी महिला कशी काय सांभाळणार, असे तिचे नातेवाईक बोलू लागले. कठोर परिश्रम आणि चिकाटी असेल तर कोणतेही काम करणे तितकेच सोपे होते आणि यश गुडघे टेकते, असा संगीताचा विश्वास होता.
शेती कशी सुरू झाली?
सुरुवातीच्या टप्प्यात संगीताने 13 एकर शेती करण्यासाठी दागिने गहाण ठेवून कर्ज घेतले. त्याचबरोबर पैशाची कमतरता पूर्ण करण्यासाठी त्यानी चुलत भावांकडून कर्जही घेतले. त्यांच्या भावांनी त्यांना शेतीमध्ये खूप मदत केली आणि शेती कशी केली जाते, त्याची प्रक्रिया काय आहे, खत कसे बनवायचे, पिकांवर किडींचा प्रादुर्भाव कसा रोखायचा आणि कोणत्या पद्धतीने कोणती रसायने वापरली जातात याबद्दल संपूर्ण मार्गदर्शन केले. सायन्स ची विद्यार्थीनी असल्याने त्या हे सर्व पटकन शिकल्या.
समस्यांचा सामना करावा लागला
शेती करताना त्यांच्या लक्षात आले की शेतीची काही कामे फक्त पुरुषच करतात. यामध्ये ट्रॅक्टर नांगरणीपासून ते शेतीच्या यंत्रांची दुरुस्ती, कृषी तंत्राचा वापर इ. सर्वात मोठी अडचण त्यांच्या मालाला बाजारात नेणे आणि विकणे ही आहे.
त्या एकट्याच असल्यामुळे कृषी क्षेत्रातील मार्केटिंगची सर्व कामे स्वत: करावी लागत होती . म्हणून मी स्वात: टू व्हीलर आणि ट्रॅक्टर चालवायला शिकले आणि दुरुस्त करणे देखील शिकले. जेणेकरून नंतर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारचा त्रास सहन करावा लागणार नाही आणि इतरांची मदत घ्यावी लागणार नाही. असे संगीता सांगतात.
टोमॅटो व द्राक्ष लागवडीतून लाखोंचा नफा
संगीता यांनी विज्ञान शाखेत पदवी संपादन केली आहे आणि आज त्या त्यांच्या 13 एकर शेतात टोमॅटो आणि द्राक्षांची यशस्वी शेती करत आहेत. हे सर्व करून त्यांनी आपल्यावर एक महिला म्हणून होणारी टीका चुकीची सिद्ध केली असून सध्या त्या त्यांच्या शेतातील उत्पादनातून लाखोंचा नफा मिळवत आहेत.
द्राक्षातून लाखोंची कमाई
संगीताने हळुहळू स्वतःच्या शेती व्यवसायात प्रगती केली असून त्या वर्षाला ८०० ते १००० टन द्राक्ष उत्पादन घेत आहे आणि त्यातून त्यांना सुमारे ३० लाख रुपयांचा नफा मिळत आहे. सुरुवातीला अल्प प्रमाणात टोमॅटोच्या लागवडीत त्यांना काही नुकसान सहन करावे लागले, मात्र हळूहळू त्याची भरपाई झाली. कालांतराने शेतीत प्रभुत्व मिळवल्यानंतर संगीता यांनी आपले उत्पन्न वाढवण्यासाठी निर्यात करण्याचा निर्णय घेतला. त्याची अंमलबजावणी करण्याचा प्रयत्न सुरू केला. सध्या अवकाळी पावसामुळे त्यांनी आपले टार्गेट पूर्ण करण्यासाठी थोडा ब्रेक दिला असला तरी येत्या हंगामात यश नक्कीच मिळेल, असा विश्वास त्यांना आहे.
वन वुमन आर्मी
संगीता सांगते की तिला शेतीतून खूप काही शिकायला मिळाले, विशेषतः चिकाटी आणि संयम. तिच्यासमोर आलेल्या प्रत्येक अडथळ्यावर तिने सकारात्मक मार्गाने मात केली आणि तिच्या मेहनत, जिद्द आणि प्रयत्नांमुळे कृषी क्षेत्रातील स्त्रीसाठी अशक्य मानल्या जाणाऱ्या सर्व गोष्टी शक्य झाल्याचा तिला आनंद आहे. संगीताच्या मेहनतीचा पुरावा म्हणजे तिच्या मुलांचे चांगले शिक्षण. सध्या संगीता यांची एक मुलगी ग्रॅज्युएशन तर मुलगा शाळेत शिक्षण घेत आहे.
