अवकाळी पावसामुळे पिकांचे नुकसान होऊनही सोयाबीनचे भाव का पडत आहेत?

हॅलो कृषी ऑनलाईन : अवकाळी पावसामुळे सोयाबीन पिकाचे नुकसान झाले असले तरी दरात घट दिसून येत आहे. सोयाबीनचे जास्त उत्पादन आणि मागील थकबाकीदार साठा यामुळे सोयाबीनचे दर घसरण्याची शक्यता आहे. येत्या काही दिवसांत स्पॉट मार्केटमध्ये सोयाबीनचा भाव 4,500 रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत खाली येऊ शकतो, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. मध्य प्रदेश आणि राजस्थान या प्रमुख सोयाबीन उत्पादक राज्यांमध्ये अवकाळी पावसामुळे सुमारे ०.३४ दशलक्ष मेट्रिक टन सोयाबीन पिकाचे नुकसान झाल्याचा अंदाज तज्ज्ञांनी व्यक्त केला आहे. महाराष्ट्रातही सोयाबीन पिकाचे मोठे नुकसान झाले आहे.

तरुण सत्संगी, सहाय्यक महाव्यवस्थापक (कमोडिटी रिसर्च), ओरिगो ई-मंडी यांच्या मते, देशातील सर्वात मोठे सोयाबीन उत्पादक राज्य मध्य प्रदेशमध्ये अवकाळी पावसामुळे 1,92,000 मेट्रिक टन सोयाबीन पिकाचे नुकसान झाले आहे. ते म्हणतात की, राज्यातील इंदूर, सागर, मंदसौर, नीमच आणि रायसेन जिल्ह्यांतील काही भागात सोयाबीन पिकाचे नुकसान झाल्याचे वृत्त आहे.

या भागात अधिक नुकसान

तरुण सत्संगी म्हणतात की मध्य प्रदेशातील एकूण पीकांपैकी सुमारे 4 टक्के पीक, जे सुमारे 1,92,000 मेट्रिक टन आहे, नष्ट झाले आहे. इंदूरमधील किशनगंज, नीमचमधील कवई, रायसेनमधील शाहबाद आणि सकतपूर, मंदसौरमधील नाहरगढ आणि सागरमधील बारा आणि करबाना येथे सोयाबीन पिकांचे सर्वाधिक नुकसान झाले आहे.

सोयाबीनचे उत्पादन किती होईल

सत्संगीच्या मते, जून 2022 पासून सोयाबीनच्या घसरणीच्या ट्रेंडमध्ये कोणतेही दृश्यमान बदल झालेले नाहीत. ते म्हणतात की सुमारे 0.34 दशलक्ष मेट्रिक टन पीक नुकसान असूनही, पीक वर्ष 2022-23 मध्ये सोयाबीनचे उत्पादन 12.14 दशलक्ष मेट्रिक टन असल्याचा अंदाज आहे, जे गेल्या वर्षीच्या 11.95 दशलक्ष मेट्रिक टन उत्पादनापेक्षा 1.6 टक्के जास्त आहे. तरुण म्हणतात की आम्ही याआधी पीक वर्ष 2022-23 साठी आमच्या सुरुवातीच्या उत्पादन अंदाजामध्ये 12.48 दशलक्ष मेट्रिक टन सोयाबीन उत्पादनाचा अंदाज जाहीर केला होता, जो सध्याची परिस्थिती पाहता कमी करण्यात आला आहे.

शेतकऱ्यांची रणनीती फसली

सध्या, देशात 3.25 दशलक्ष मेट्रिक टन सोयाबीनचा भूतकाळातील थकबाकीदार साठा आहे, जो पीक वर्षाच्या सुरुवातीला (ऑक्टोबर-सप्टेंबर) सामान्य साठ्याच्या 4 पट पातळीवर आहे. शेतकऱ्यांनी केवळ सोयाबीनचा साठाच ठेवला नव्हता, तर मोहरीचा साठाही ठेवला होता, पण दुर्दैवाने शेतकऱ्यांची ही रणनीती त्यांच्या बाजूने कामी आली नाही, असे ते म्हणतात.