हॅलो कृषी ऑनलाईन: शतकानुशतके, भारतीय उपखंडातील हिमालयाच्या पायथ्याशी “बासमती” (Basmati Rice Varieties) तांदळाचीची लागवड केली जात आहे, ज्यामुळे तांदूळाची विविधता त्याच्या अपवादात्मक गुणांसाठी प्रसिद्ध आहे. लांबलचक, बारीक धान्ये जे स्वयंपाक करताना लांबतात, मऊ आणि फुगीर पोत, आल्हाददायक चव, उत्कृष्ट सुगंध आणि वेगळी चव, बासमती तांदूळ (Basmati Rice Varieties) इतर सुगंधी लांब धान्य जातींपेक्षा वेगळा आहे.
बासमती तांदळाच्या विशिष्ट वैशिष्ट्यांचे श्रेय त्याच्या विशिष्ट भौगोलिक क्षेत्रातील कृषी हवामान परिस्थिती, कापणी, प्रक्रिया आणि साठवणूकीची पद्धती यांना दिले जाऊ शकते. हे घटक एकत्रितपणे असा भात तयार करतात जो खरोखरच अनोखा आहे आणि कोणत्याही जेवणाला अभिजाततेचा स्पर्श देतो, अगदी साध्या डिशलाही खमंग बनवतात.
बासमती तांदूळ निर्यातीत लागवडीचे क्षेत्र आणि भारताचे वर्चस्व (Basmati Rice Varieties)
भारतातील बासमती तांदळाचे उत्पादन प्रामुख्याने जम्मू आणि काश्मीर, हिमाचल प्रदेश, पंजाब, हरियाणा, दिल्ली, उत्तराखंड आणि पश्चिम उत्तर प्रदेश या राज्यांमध्ये होते.
जागतिक बाजारपेठेत बासमती तांदळाचा प्रमुख निर्यातदार म्हणून भारताचे स्थान महत्त्वाचे आहे. एकट्या 2022-23 मध्ये, देशाने 4,558,972.23 मेट्रिक टन बासमती तांदळाची निर्यात केली, ज्याची किंमत रु. 38,524.11 कोटी (किंवा 4,787.50 US$ दशलक्ष).
भारतीय बासमती तांदूळासाठी उल्लेखनीय निर्यात देशांमध्ये सौदी अरेबिया, इराण, इराक, संयुक्त अरब अमिराती आणि येमेन प्रजासत्ताक यांचा समावेश होतो. यासारख्या अनेक देशांमध्ये भारतातील उत्कृष्ट बासमती तांदळाची व्यापक लोकप्रियता आणि मागणी आहे.
भारतातील बासमती तांदळाच्या 45 अधिसूचित जाती (Basmati Rice Varieties)
बियाणे कायदा, 1966 अंतर्गत आतापर्यंत बासमती तांदळाच्या 45 वाणांना अधिसूचित करण्यात आले आहे. त्या खालीलप्रमाणे आहेत.
- बासमती 217 2) पंजाब बासमती 1 (बौनी बासमती), 3) बासमती 386, 4) पंजाब बासमती 2, 5) पंजाब बासमती 3, 6) बासमती 370, 7) हरियाणा बासमती 1, 8) ताराराणी बासमती. (HBC 19), 9) प्रकार 3 (डेहरादुनी बासमती), 10) पंत बासमती 1 (IET 21665), 11) पंत बासमती 2 (IET 21953), 12) कस्तुरी, 13) माही सुगंधा 14) बासमती CSR 30 (दुरुस्तीनंतर), 15) मालवीय बासमती धान 10-916 (IET), 16) रणबीर बासमती, 17) बासमती 564, 18) पुसा बासमती 1, 19) पुसा बासमती 1121 (दुरुस्तीनंतर), 20) पुसा बासमती 1509 (IET 21960), 21) पुसा बासमती 6 (पुसा 1401), 22) पुसा बासमती 1609, 23) पुसा बासमती, 24) पुसा बासमती, 25) 716, 26) पुसा बासमती, 27) 718 22, 28) वल्लभ बासमती 21 (IET 19493), 29) वल्लभ बासमती 23, 30) वल्लभ बासमती 24, 31) पुसा बासमती 1718, 32) पंजाब बासमती 4, 33) पंजाब बासमती 5, 34) हरियाणा बासमती 2, 35) पुसा बासमती 1692, 36) जम्मू बासमती 118, 37) जम्मू बासमती 129, 38) जम्मू बासमती 123 39) पुसा बासमती 1847, 40) पुसा बासमती 1885, 41) पुसा बासमती 1886, 42) पुसा बासमती 1985, 43) पुसा बासमती 1979, 44) पुसा बासमती 1882, 45) पंजाब बासमती 7
