हॅलो कृषी ऑनलाईन : माळवी ही भारतातील सर्वाधिक दूध देणाऱ्या गायींच्या जातींपैकी (Cow Breeds) एक आहे. या गायीचे मूळ मध्य प्रदेशातील माळवा पठारी प्रदेशातील असल्याचे मानले जाते.या गायीला महादेवपुरी आणि मंथनी या नावांनीही ओळखले जाते. दिसायला ही गाय इतर गायींपेक्षा सुंदर, मोठी आणि सुडौल आहे. ही जात वेगवेगळ्या जातींमध्ये विकसित झाली आहे जसे की हलकी, मध्यम आणि आकाराने जड, मातीच्या परिस्थितीनुसार ती पैदास केली जाते. तसेच, ती अनेक प्रकारे कांकरेज जातीशी साम्य दर्शवते. ही गायी कमी परंतु अतिशय दर्जेदार (Cow Breeds) दूध देते.
माळवी गाय किती दूध देते? (Malvi Cow Breeds)
माळवी जातीची गाय दररोज 12 ते 15 लिटर दूध देते. जे इतर गायींच्या तुलनेत दीडपट आहे. एवढेच नाही तर माळवी गाईच्या दुधात फॅटचे प्रमाणही इतर गायींच्या तुलनेत जास्त आढळते. माळवी गाईच्या दुधात 4.5 टक्क्यांहून अधिक फॅट आढळते. या जातीची गाय 20 ते 50 हजार रुपयांना मिळते.
माळवी गाय कुठे आढळते?
पश्चिम मध्य प्रदेशातील माळवा पठार व्यतिरिक्त इंदूर, उज्जैन, रतलाम, देवास, शाजापूर इत्यादी जिल्ह्यांत या गायी आढळतात. हैदराबादमध्येही त्याचे संगोपन केले जाते. वक्र रचनेमुळे मालवी जातीच्या बैलांचाही भार वाहून नेण्यासाठी आणि शेतीसाठी वापर केला जातो. ही जात कांकरेज गायीच्या जातीशी मिळतेजुळते आहे.
माळवी जातीच्या गायीची वैशिष्ट्ये
- या गायी साधारणपणे पांढर्‍या, तपकिरी किंवा पांढर्‍या-तपकिरी रंगाच्या असतात.
- मान, खांदे, कुबड्याचा रंग तपकिरी-काळा असतो.
- डोळ्यांभोवतीचे केस काळे असतात.
- लहान डोके, रुंद थूथन जे किंचित वरचे आहे.
- पाय लहान पण मजबूत आहेत. त्यांचे खुर काळे आणि मजबूत असतात.
- शिंगे मोठी असतात आणि बाहेरच्या बाजूने बाहेर येतात.
- लहान कान, मध्यम शेपटी, सरळ पाठ ही देखील या जातीची वैशिष्ट्ये आहेत.
- माळवी गाईचे सरासरी वजन 350 किलो पर्यंत असते.
- ही गुरे खडबडीत रस्त्यांवर जास्त ओझे वाहून नेण्यास सक्षम आहेत.
