हॅलो कृषी ऑनलाईन: जगभरातील विविध भाजीपाला बियाणे (Global Vegetable Seed Market) वाणांच्या वाढत्या मागणीमुळे 2022 मध्ये अंदाजे USD 8 अब्ज मूल्याचे जागतिक भाजीपाला बियाणे बाजाराचा मोठ्या प्रमाणात विस्तार होत आहे. S&P ग्लोबल कमोडिटी इनसाइट्स (GCI) च्या मते, चीन, जपान आणि युनायटेड स्टेट्स सारख्या देशांच्या बरोबरीने भारत या क्षेत्रातील आघाडीच्या खेळाडूंमध्ये (Key Player) ठळकपणे उभा आहे.
भाजीपाला बियाणे बाजार (Global Vegetable Seed Market) मोठ्या प्रमाणात विभागलेला आहे तरीही या क्षेत्रातील उद्योग भागधारकांसाठी यात संधी आणि आव्हाने दोन्ही आहेत.
40 हून अधिक विविध भाजीपाला बियाण्यांची श्रेणी (Vegetable Seed Category), प्रजाती बाजारातील कंपन्यांसाठी मजबूत स्थान निर्माण केले आहे. तरीही ही विविधता या कंपन्यांसाठी श्रेणींचे उत्पादन आणि पुरवठा यासारखे आव्हाने सुद्धा उभी करते.
आव्हाने असून सुद्धा भाजीपाला बियाणे मार्केटमध्ये (Global Vegetable Seed Market) स्पर्धा तीव्र आहे. 12 बियाणे कंपन्यांनी 100 दशलक्ष डॉलर पेक्षा जास्त वार्षिक विक्री केली आहे. कंपन्यांच्या एकूण विक्रीच्या 15 ते 30 टक्के खर्च संशोधन आणि विकास (Research & Development) यावर खर्च होतो.
संशोधन आणि विकास खर्चातील गुंतवणूक नवकल्पना आणि तांत्रिक प्रगतीसाठी उद्योगाची बांधिलकी दर्शवते, या संशोधनाचा उद्देश पीक उत्पादन आणि त्याची चव, पौष्टिक मूल्य आणि शेल्फ लाइफ वाढविणे हे आहे.
उच्च लाइकोपीन असलेले, स्नॅक म्हणून वापरता येणारे, तसेच सुपरमार्केटमध्ये जास्त काळ टिकणारे टोमॅटो वाण (Tomato Variety) हे या नवीन तंत्रज्ञानाचे उदाहरण आहे.
संकरीत भाजीपाला बियाणे (Hybrid Vegetable Seeds) हे बाजारातील वाढीचे प्रमुख चालक आहे. 80 टक्के-90 टक्के भाजीपाल्याच्या प्रजाती आता संकरित बियाण्यांपासून उगम पावत आहेत.
आज, संकरित प्रजातीच्या बियाण्यांचे जागतिक बाजारावर (Global Vegetable Seed Market)वर्चस्व आहे. देशांतर्गत वापर, निर्यात आणि संरक्षित शेती किंवा नियंत्रित-पर्यावरण शेतीचा विस्तार यासह भाजीपाला बियाणे बाजाराच्या वाढीत महत्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे.
संरक्षित शेती उदा. मूलभूत पॉलीटनेलपासून ते अत्याधुनिक ग्रीनहाऊस हे उत्पादनाची तीव्रता आणि बियाण्याच्या किमती वाढवत आहेत.
चीन, भारत, स्पेन, मेक्सिको आणि जपान यांसारखे देश संरक्षित शेतीचा अवलंब करण्यात आघाडीवर आहेत, जे खुल्या शेतातील उत्पादन पद्धतींच्या तुलनेत जास्त उत्पन्न मिळवून देतात.
जागतिक भाजीपाला बियाणांच्या बाजारपेठेत (Global Vegetable Seed Market) भारताची लक्षणीय उपस्थिती उद्योग गतीशीलतेला आकार देणारा प्रमुख खेळाडू म्हणून त्याचे महत्त्व अधोरेखित करते. तंत्रज्ञानातील प्रगती आणि ग्राहकांच्या आवडीनिवडींमध्ये बदल होत असताना, क्षेत्राचा विकास होत असताना, भारत आणि इतर आघाडीची राष्ट्रे नावीन्य आणण्यात आणि जगभरातील उच्च-गुणवत्तेच्या भाजीपाल्याच्या वाणांची वाढती मागणी पूर्ण करण्यात महत्वपूर्ण भूमिका पार पाडत आहेत.
