हॅलो कृषी ऑनलाईन: एल निनोच्या प्रभावामुळे मे-जूनमध्ये तीव्र उष्माघात (Protect Banana Orchards from Heat Stroke) होण्याची शक्यता आहे, त्याचा थेट परिणाम म्हणजे केळीचे पीक आणि उत्पादन कमी होऊ शकते. त्यामुळे केळी पिकांचे अधिक चांगल्या पद्धतीने व्यवस्थापन (Protect Banana Orchards from Heat Stroke) करण्याच्या सूचना कृषी शास्त्रज्ञांनी दिल्या आहेत.
देशभरात अल निनोच्या प्रभावामुळे (el nino Effect) एप्रिलमध्येच कडक ऊन पडत आहे. हवामान खात्याने (IMD) दिलेल्या माहितीनुसार, मे आणि जूनमध्ये तीव्र उष्णतेची शक्यता असून, त्यामुळे केळी पिकाचे (Banana Crop) मोठे नुकसान होऊ शकते. तीव्र उष्ण वारा केळीसाठी अत्यंत हानिकारक असतो, त्यामुळे झाडांची आर्द्रता कमी होते, त्यामुळे झाडे सुकतात. त्यामुळे उन्हाळी हंगामात केळी बागांचे व्यवस्थापन (Management Of Banana Orchard) करणे अत्यंत गरजेचे आहे. केळी पिकांच्या संरक्षणासाठी कृषी शास्त्रज्ञांनीही सूचना दिल्या आहेत.
एप्रिल आणि मे महिन्यात उष्णता वाढली तर केळीची झाडे वाळतात. केळी पिकाचे वेळेत व्यवस्थापन न केल्यास 25 ते 30 टक्के नुकसान होऊ शकते. ताशी 80 किमी वेगाने वाहणारे गरम वारे झाडे नष्ट करू शकतात. त्यामुळे केळीच्या बागेत ओलावा टिकवून ठेवणे फार महत्वाचे आहे, (Protect Banana Orchards from Heat Stroke) जेणेकरून झाडे सुकणार नाहीत. उष्णतेच्या लाटेपासून केळी पिकाचे संरक्षण करण्यासाठी नैऋत्य दिशेला जाळी लावावी व बागेच्या टोकाला हिरव्या सावलीची जाळी वापरावी. याशिवाय गजराज गवत किंवा वारा रोखणारी झाडे लावल्यास वातावरण थंड राहते आणि गरम हवेस प्रतिबंध होतो.
उष्ण लाटेपासून केळीचे संरक्षण करण्यासाठी उपाय (Measures To Protect Banana Orchards from Heat Stroke)
- एप्रिल-मे महिन्यात केळीच्या झाडावर फळांचा गुच्छ दिसल्यास धोका वाढतो, त्यामुळे एप्रिल-मे मध्ये केळीचे घड (Banana Bunch) निघणार नाहीत अशा पद्धतीने केळी बागांचे व्यवस्थापन करावे. मात्र त्यानंतरही केळीच्या झाडावर घड दिसल्यास ते झाकून टाकावे कारण उष्ण हवेमुळे केळीचे घड काळे होतात.
- केळीचा घड कोरड्या केळीच्या पानांनीही झाकून ठेवू शकता. याशिवाय, एक अतिशय पातळ पॉली बॅग, म्हणजेच स्केटिंग बॅन (Banana Bunch Cover) देखील केळीचा घड झाकण्यासाठी वापरू शकता.
- केळीचे घड झाकून ठेवल्याने त्याचे कीटक आणि पक्ष्यांपासूनही संरक्षण होते. त्याच वेळी, फळे देखील यामुळे लवकर पिकतात.
- उन्हाळ्याच्या हंगामात केळीच्या बागेत ओलावा टिकवून ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे पाण्याचे बाष्पीभवन रोखण्यासाठी केळीच्या बागेत कोरडी केळीची पाने किंवा पिकांचे अवशेष आच्छादन (Mulching in Banana Orchard) म्हणून वापरावेत. त्यामुळे बागेत जास्त काळ ओलावा टिकून राहतो.
- केळीच्या रोपांच्या चांगल्या वाढीसाठी सिंचन (Banana Irrigation) अत्यंत आवश्यक आहे. त्यामुळे आठवड्यातून एकदा पाणी द्यावे.
- वारा सुटल्यास केळीचे घड वजनामुळे पडण्याची शक्यता आहे. हे टाळण्यासाठी, बांबूचा आधार द्यावा (Banana Staking).
- झाडांना उन्हाळ्यात जास्त पाणी लागते, त्यामुळे त्यांना ठिबकद्वारे (Drip Irrigation) पाणी द्यावे.
- केळीला फर्टिझेशनद्वारे (Banana Fertigation) खत द्यावे. खतामध्ये पोटॅशचे प्रमाण 400 ग्रॅमपेक्षा कमी नसावे.
वरील टिप्सच्या मदतीने शेतकरी केळी पिकाचे अधिक चांगल्या पद्धतीने व्यवस्थापन करू शकतात, जेणेकरून उन्हाळी हंगामाचा केळीच्या उत्पादनावर (Protect Banana Orchards from Heat Stroke) कोणताही विपरीत परिणाम होणार नाही आणि फळांचा दर्जाही चांगला राहील.
