हॅलो कृषी ऑनलाईन: “इफ्को नॅनो यूरिया प्लस” (Nano Urea Plus) हे नॅनो युरियाचे प्रगत फॉर्म्युलेशन सरकारच्या मंजुरीनंतर इफ्को (IFFCO) लाँच करणार आहे. कृषी मंत्रालयाने 16 एप्रिल रोजी तीन वर्षांसाठी वैध असलेली इफकोच्या नॅनो युरियाची (Nano Urea) वैशिष्ट्ये अधिसूचित केली, ज्या अंतर्गत इफकोच्या नॅनो-युरियामध्ये (Nano Urea Plus) वजनानुसार किमान 16% नायट्रोजन (N) असणे आवश्यक आहे.
2021 मध्ये जारी करण्यात आलेल्या पहिल्या अधिसूचनेची मुदत संपल्यानंतर सरकारने नॅनो-युरियाची वैशिष्ट्ये बदलून, उच्च नायट्रोजन सामग्री निर्धारित केली होती. त्याच बरोबर, इफकोने नवीन द्रव नॅनो युरिया प्लस (Nano Urea Plus) लाँच करण्याची घोषणा केली आहे. संभाव्य आगामी खरीप हंगामासाठी नवीन उत्पादनाचे उत्पादन सध्याच्या सुविधेनुसार पुढील 7-10 दिवसांत सुरू होण्याची शक्यता आहे.
24 फेब्रुवारी 2021 रोजी जारी करण्यात आलेल्या याआधीच्या अधिसूचनेमध्ये, जी तीन वर्षांसाठी देखील वैध होती, वजनानुसार नायट्रोजन टक्केवारी 1 ते 5 दरम्यान विहित करण्यात आले होते.
युरियाच्या पारंपारिक दाणेदार पिशवीत (Urea Bag) नायट्रोजनचे प्रमाण 46 टक्के असते, काही तज्ज्ञांनी अत्यंत कमी नायट्रोजनसह परवानगी असलेल्या नॅनो-युरियाच्या कार्यक्षमतेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले होते. राजस्थान, हरियाणा, पंजाब आणि उत्तर प्रदेशमध्ये अनेक ठिकाणी अपेक्षित उत्पादन न मिळाल्याने शेतकर्‍यांनी नॅनो-युरियाचा वापर केला नाही.
नॅनो-युरिया खरेदी करण्यास शेतकर्‍यांच्या विरोधामुळे या राज्यांमध्ये द्रव खतांची (Liquid Fertilizers) सक्तीने विक्री करावी लागली आणि शेतकर्‍यांच्या तक्रारींनंतर सरकारला कंपन्या आणि किरकोळ विक्रेत्यांना पारंपरिक पिशवीत नॅनो-युरिया टॅग न करण्याचे आदेश जारी करावे लागले.
“500 मिलीची एक नॅनो-युरिया बाटली ही 45 किलोग्रॅम ग्रॅन्युलर युरियाची (Granular Urea) बाटली समतुल्य असल्याचा दावा सरकारने केला, तेव्हा अनेक शेतकर्‍यांनी त्यावर विश्वास ठेवला आणि त्या प्रिस्क्रिप्शनचे पालन केल्यावर उलट परिणाम मिळाले.
सध्या युरियाचा वापर कमी करण्याबद्दल सरकार सांगत आहे, परंतु तज्ज्ञ युरियाचा वापर कमी करण्याचे सांगण्याऐवजी युरियाच्या 4 पिशव्यांऐवजी तीन पिशव्या आणि एक बाटली नॅनो-युरियाची वापरा असे लिहून देतात. म्हणजेच युरियाचा वापर कमी झालेला नाही असे कृषी शास्त्रज्ञ ए के सिंग यांनी म्हटले.
इफ्को नॅनो यूरिया प्लस (Nano Urea Plus) मध्ये सध्याच्या नॅनो यूरियापेक्षा चार पटीने जास्त नायट्रोजन आहे. त्यामुळे नॅनो युरिया प्लसचे चांगले परिणाम मिळू शकतात असेही ए के सिंग यांनी नमूद केले. IFFCO चे व्यवस्थापकीय संचालक आणि CEO यू. एस. अवस्थी यांनी सांगितले की, नॅनो युरिया प्लस (लिक्विड) 16 टक्के नॉन डब्ल्यू/डब्ल्यू हे व्हॉल्यूमच्या तुलनेत 20 टक्के नॉन वेटच्या समतुल्य आहे, जे सरकारने तीन वर्षांच्या कालावधीसाठी अधिसूचित केले आहे.
“इफ्को नॅनो यूरिया प्लस (Nano Urea Plus) हे नॅनो युरियाचे (Nano Urea Plus Benefits) प्रगत फॉर्म्युलेशन आहे ज्यामध्ये पिकांच्या वाढीच्या टप्प्यावर नायट्रोजनची गरज पूर्ण करण्यासाठी पोषण आहे. हे पारंपरिक युरिया आणि इतर नायट्रोजनयुक्त खतांच्या जागी मातीचे आरोग्य, शेतकर्‍यांचा नफा आणि शाश्वत पर्यावरणाला चालना देण्यासाठी वापरले जाते. हे सूक्ष्म पोषक घटकांची उपलब्धता आणि कार्यक्षमता देखील वाढवते. हे क्लोरोफिल चार्जर, उत्पन्न वाढवणारे आणि हवामान स्मार्ट शेतीसाठी मदत करणारे सुद्धा आहे. नॅनो युरिया प्लसची विक्री किंमत (Nano Urea Price) सारखीच (अधिक N सामग्री असूनही) असण्याची शक्यता आहे.
