हॅलो कृषी ऑनलाईन । कमी खर्चात अधिक नफा मिळविण्यासाठी देशातील बहुतांश शेतकरी हंगामी भाजीपाला लागवडीकडे वळत आहेत. कारण ही हंगामी पिके फार कमी वेळात जास्त नफा देतात. त्यामुळे पिकांच्या वाढीसाठी खर्च होणारा पैसा वाचण्याबरोबरच शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनातून चांगले उत्पन्न मिळते. या हंगामी पिकांच्या यादीत कसुरी मेथीची (Kasuri Methi) लागवड देखील समाविष्ट आहे, जी हिवाळी हंगामात केली जाते. त्यातून शेतकऱ्यांना चांगले उत्पन्न मिळते. कसुरी मेथीचे दाणे, पाने आणि हिरव्या भाज्या भारतीय बाजारपेठेत सहज उपलब्ध आहेत. कारण थंडीच्या दिवसात बाजारात त्याची मागणी जास्त असते.
अशा परिस्थितीत मेथीची लागवड शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरू शकते. मेथीचे अधिक उत्पादन मिळविण्यासाठी शेतकऱ्यांनी योग्य वेळी त्याची लागवड करून चांगल्या वाणांची निवड करणे अत्यंत आवश्यक आहे. याच्या काही जाती आहेत ज्यांना ना कीटकांचा प्रादुर्भाव होतो ना रोगांमुळे. या वाणांची लागवड करून शेतकरी चांगला नफा मिळवू शकतात. कसुरी मेथीचे (Kasuri Methi) अनेक प्रकार आहेत जे चांगले उत्पादन देतात.
सुप्रीम व्हरायटी वाणाची वैशिष्ट्ये- Kasuri Methi
कसुरी सुप्रीम वाण ज्याची पाने लहान आकाराची असतात. त्याची २ ते ३ वेळा काढणी करता येते. या जातीचे वैशिष्ट्य म्हणजे याची फुले उशिरा येतात आणि पिवळ्या रंगाची असतात, त्यांना एक विशेष प्रकारचा सुगंधही असतो. या जातीला पेरणीपासून बियाणे तयार होईपर्यंत सुमारे 5 महिने लागतात.
माती कशी असावी?
या पिकासाठी चिकणमाती व वालुकामय माती ज्यामध्ये सेंद्रिय पदार्थ मुबलक प्रमाणात आढळतात ती जमीन उत्तम मानली जाते. तसेच, मातीचा सामू ६ ते ७ सर्वोत्तम मानला जातो. कसुरी मेथी इतर पिकांच्या तुलनेत जास्त प्रमाणात क्षार सहन करण्यास सक्षम आहे.
हवामान कसे असावे?
कसुरी मेथीच्या लागवडीसाठी थंड हवामान उत्तम मानले जाते. कसुरी मेथी (Kasuri Methi) हे थंड हंगामातील पीक आहे. त्यामुळे रब्बी पिकांच्या हंगामात त्याची लागवड केली जाते. ज्या ठिकाणी जास्त पाऊस पडतो. त्या भागात त्याची पेरणी कमी झाली आहे. कसुरी मेथीच्या लागवडीची सर्वात खास गोष्ट म्हणजे ती दंव आणि थंडीला अधिक सहनशील असल्याचे दिसून येते.
कसुरी मेथीची तयारी कशी करावी?
कसुरी मेथीच्या लागवडीसाठी ज्या शेतात जमीन हलकी आहे अशा शेतात कमी मशागत करावी लागते. पण भारी जमिनीत शेत तयार करण्यासाठी जास्त नांगरणी करावी लागते. त्यामुळे सर्वप्रथम शेताची पलटी नांगराच्या साह्याने नांगरणी करावी. त्यानंतर एक किंवा दोन वेळा ट्रॅक्टरच्या हॅरोने करून जमीन भुसभुशीत करावी आणि त्याच बरोबर शेत जमीन सपाट करावी. जेणेकरून शेतातील ओलावा कमी होणार नाही. शेतात शेवटची वखरणी करताना एकरी ६ ते ८ टन कुजलेले शेणखत किंवा कंपोस्ट खत टाकावे. जेणेकरून हे खत जमिनीत चांगले मिसळते.
कसुरी मेथीच्या इतर जाती
हिसार सोनाली – हरियाणा आणि राजस्थान आणि आजूबाजूच्या भागांसाठी उपयुक्त, हे वाण मुळकूज आणि रोगास मध्यम सहनशील आहे. ही जात सुमारे 140 ते 150 दिवसांत पक्व होते. 17 ते 20 क्विंटल प्रति हेक्टरी उत्पादन देते.
हिसार सुवर्णा – हरियाणा, राजस्थान आणि गुजरात राज्यांमध्ये हे वाण लोकप्रिय आहे. या जातीचे सरासरी उत्पादन हेक्टरी 16 ते 20 क्विंटल मिळते.
हिसार माध्वी– बागायती तसेच पाण्याची कमतरता असलेल्या परिस्थितीसाठी योग्य मानले जाते. या वाणाची बुरशी रोग प्रतिकारशक्ती मध्यम असते. हेक्टरी 19 ते 20 क्विंटल उत्पादन मिळते.
