हॅलो कृषी ऑनलाईन : पपई लागवड हा शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर व्यवहार आहे. वास्तविक पपई हे नगदी पीक आहे, जे शेतकऱ्यांना आर्थिक बळ देते. अशा स्थितीत गेल्या काही दशकांत पपई लागवडीकडे शेतकऱ्यांचा कल वाढला आहे. या संदर्भात ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ.एस.के.सिंग यांनी पपई लागवडीची सविस्तर माहिती दिली आहे.
त्यांनी सांगितले की ऑक्टोबर हा पपई लागवडीसाठी अनुकूल काळ आहे. उदाहरणार्थ, शेतकरी यावेळी शेतात पपईचे रोप लावू शकतात. पण, यासोबतच पपईच्या रोपाचीही काळजी शेतकऱ्यांना घ्यावी लागते. पपईच्या रोपाला सुरुवातीच्या काळात रोगांपासून संरक्षण दिले नाही तर रोप खराब होऊ शकते. त्यामुळे शेतकऱ्यांचे नुकसान होऊ शकते.
झाड सुकू लागते
ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ.एस.के.सिंग यांनी पपईची लागवड करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी झाडाच्या मुळावर कुजण्याचा रोग अधिक त्रासदायक ठरतो. यासोबतच पपईच्या रिंग स्पॉटसारख्या आजारांपासून बचाव करणे खूप कठीण होऊन बसते. शेतकऱ्यांनी यावर वेळीच पावले उचलली पाहिजेत, तरच त्याच्या व्यावसायिक लागवडीतून उत्पन्न मिळू शकेल. अन्यथा, लागवडीनंतर काही दिवसांनी रोप सुकते.
या महिन्यात लागवड केलेल्या पपईच्या रोपामध्ये विषाणूचे प्रमाण कमी असते
ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ एसके सिंह यांच्या मते, शेतकरी या महिन्यात त्यांच्या शेतात पपईची लागवड करू शकतात. या महिन्यात लागवड केलेल्या पपईमध्ये विषाणूजन्य रोग कमी होतात. पपईच्या रिंग स्पॉट रोगाचा प्रादुर्भाव पपईला फुलोरा येण्यापूर्वीच झाला तर त्याला फळे येत नाहीत. या आजारावर नियंत्रण मिळवता येते. त्यांनी सांगितले की, हा आजार शक्यतोवर थांबणे आवश्यक आहे.
पपईच्या रिंग स्पॉट व्हायरसपासून बचाव करणे महत्वाचे
अखिल भारतीय फळ प्रकल्प (ICAR-AICRP on Fruits) आणि डॉ. राजेंद्र प्रसाद केंद्रीय कृषी विद्यापीठ, पुसा (RPCAU Pusa) यांनी पपईच्या झाडाला रोगापासून संरक्षण देण्यासाठी एक तंत्र विकसित केले आहे. त्यांच्या मते, उभ्या पपई पिकातील विविध विषाणूजन्य रोगांचे व्यवस्थापन करण्यासाठी पुढील उपाययोजना कराव्यात.
पपईचे रिंग स्पॉट विषाणू रोगापासून पपईचे संरक्षण करण्यासाठी ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ. एस.के. सिंग यांच्या मते, 2% निंबोळी तेल 0.5 मिली प्रति लिटर स्टिकरमध्ये मिसळून आठव्या महिन्यापर्यंत एक महिन्याच्या अंतराने फवारणी करणे आवश्यक आहे. उच्च प्रतीची फळे आणि पपईच्या झाडांमध्ये रोग-विरोधी गुणधर्म निर्माण करण्यासाठी युरिया @ 04 ग्रॅम, झिंक सल्फेट 04 ग्रॅम आणि विद्राव्य बोरॉन 4 ग्रॅम प्रति लिटर पाण्यात विरघळवून पहिल्यापासून एक महिन्याच्या अंतराने फवारणी करणे आवश्यक आहे. महिना ते आठवा महिना. फवारणी करणे आवश्यक आहे.
यावेळी फवारणी करावी
ज्येष्ठ फळ शास्त्रज्ञ डॉ.एस.के.सिंग यांच्या मते या रसायनांची वेगवेगळ्या वेळी फवारणी करावी. झिंक सल्फेट आणि बोरॉन एकत्र मिसळल्याने द्रावण घट्ट होते. त्यामुळे फवारणी करणे कठीण होते. पपईचा सर्वात घातक रोग, मुळांच्या कुजण्याच्या व्यवस्थापनासाठी, हेक्साकोनाझोल @ 2 मिली प्रति लिटर पाण्यात विरघळवून एक महिन्याच्या अंतराने माती पूर्णपणे भिजवणे आवश्यक आहे. ते पुढे म्हणाले की, पहिल्या महिन्यापासून आठव्या महिन्यापर्यंत हे काम वरील द्रावणाने माती भिजवून करावे. सुरुवातीला, ओले होण्यासाठी प्रति झाड फारच कमी औषध द्रावण आवश्यक आहे. परंतु, वनस्पती जसजशी वाढते तसतसे द्रावणाचे प्रमाणही वाढते. सातव्या ते आठव्या महिन्यापर्यंत, एक मोठी रोपे भिजवण्यासाठी 5-6 लिटर औषध द्रावण आवश्यक आहे.
