Israel Farming Technology : हमाससोबत सुरू असलेल्या युद्धामुळे इस्रायल सध्या चर्चेत आहे. ९० लाख लोकसंख्या असलेला हा देश आपल्या लष्करी तंत्रज्ञानासोबतच अनोख्या शेतीसाठी जगभर झपाट्याने प्रसिद्ध होत आहे. अनेक देश या देशातील कृषी तंत्रज्ञानाचा अवलंब करत आहेत. त्यामुळे त्या देशाचे अन्न उत्पादन वाढले आहे. भारतही इस्त्रायली तंत्रज्ञानाचा अवलंब करत आहे. भारतीय शेतकरी शेतीचे आधुनिक तंत्र शिकण्यासाठी दरवर्षी इस्रायलला जातात. तर आज जाणून घेऊया इस्त्रायल शेती कशी करत आहे की सर्व देश त्याचे तंत्रज्ञान स्वीकारत आहेत.
व्हर्टिकल फार्मिंग
उभ्या (व्हर्टिकल फार्मिंग) शेतीत पाण्याची भरपूर बचत होते. उभ्या शेतीमध्ये संगणकाच्या साहाय्याने झाडांना सिंचन केले जाते. संगणक सिंचन प्रणाली नियंत्रित करतो. विशेष म्हणजे झाडे थोडीशी विकसित झाल्यावरच भिंतींवर लावली जातात. इस्रायलकडे भारतासारखी सुपीक जमीन नाही. याशिवाय येथील हवामानही शेतीसाठी योग्य नाही. इस्रायलमध्ये फार कमी पाऊस पडतो, असे म्हटले जाते. तसेच, अनेक भागात कमालीची उष्णता आहे. असे असूनही आधुनिक तंत्रज्ञान विकसित करून इस्रायली शेतकरी शेतीतून भरघोस कमाई करत आहेत.
इस्रायलमधील 60 टक्के क्षेत्र वाळवंट आहे. येथे लागवडीयोग्य जमीन फारच कमी आहे. अशा परिस्थितीत या अडचणींपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी येथील शेतकऱ्यांनी उभ्या शेतीचे (व्हर्टिकल फार्मिंग) तंत्रज्ञान विकसित केले. ही एक प्रकारची अत्यंत आधुनिक कृषी पद्धत आहे. खरं तर, इस्रायलमधील निम्म्याहून अधिक लोकसंख्या शहरांमध्ये राहते. अशा परिस्थितीत शहरात राहणाऱ्या लोकांनी शेतीसाठी उभ्या शेतीची पद्धत विकसित केली. या तंत्रात घराच्या भिंतीवर एक लहान शेत तयार केले जाते, ज्यामध्ये शेती केली जाते.
तांदूळ आणि गव्हाचीही लागवड करता येते. सध्या इस्रायलमधील अनेक लोक याद्वारे घराच्या भिंतींवर भाजीपाल्याची लागवड करत आहेत. मात्र तज्ज्ञांच्या मते या तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून भिंतींवरही तांदूळ आणि गव्हाची लागवड करता येऊ शकते.
या तंत्राने मासे टाकीत पाळले जातात.
मासे हे नाव ऐकले की पहिले नाव येते ते पाणी. कारण पाण्याशिवाय मासे जगू शकत नाहीत. अशा परिस्थितीत मत्स्यशेतीसाठी भरपूर पाणी लागते. पण इस्रायलमधील लोक वाळवंटातही मत्स्यपालन करत आहेत. विशेष बाब म्हणजे GFA च्या प्रगत तंत्राद्वारे म्हणजेच Grow Fish Anywhere, इस्रायलमधील शेतकरी वाळवंटातही मासे पाळत आहेत. या प्रणालीमुळे मत्स्यशेतीसाठी वीज आणि हवामानाचा अडथळा दूर झाला आहे. या तंत्रांतर्गत एका टाकीत मासे पाळले जातात.
एरोपोनिक्स पद्धतीने झाडे हवेत वाढतात.
विशेष म्हणजे उभ्या शेतीमध्येही अनेक प्रकारचे कृषी तंत्र अवलंबले जाते. हायड्रोपोनिक्स, एक्वापोनिक्स आणि एरोपोनिक्स तंत्रांप्रमाणे. परंतु हायड्रोपोनिक्स तंत्रज्ञान शेतकऱ्यांमध्ये सर्वाधिक प्रसिद्ध आहे. या तंत्रात माती वापरली जात नाही. झाडे मातीशिवाय द्रावणात उगवतात. त्याचप्रमाणे एरोपोनिक्स पद्धतीने झाडे हवेत वाढतात.
