हॅलो कृषी ऑनलाईन: कोणताही व्यवसाय (Profitable Mushroom Business) सुरु करताना त्यातील बारकावे समजून घेणे गरजेचे असते, जेणेकरून भविष्यात होणारे नुकसान टाळता येते. आज आपण अशाच एका व्यवसायातील बारकावे जाणून घेणार आहोत हा व्यवसाय आहे मशरूम शेती (Mushroom Farming).
2023 मध्ये जागतिक मशरूम बाजार 67.6 अब्ज डॉलर होता, 2024-2032 दरम्यान यात 6.1 टक्के वाढ होण्याची शक्यता वर्तविण्यात आलेली आहे. 2032 पर्यंत जागतिक मशरूम बाजार (Mushroom Market) 116.8 अब्ज डॉलर पर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा आहे. त्यामुळे तुम्ही सुद्धा या वाढीचा फायदा घेण्यासाठी मशरूम व्यवसाय Profitable Mushroom Business) सुरु करण्याचा विचार करत असाल तर काही गोष्टी लक्षात ठेवणे गरजेचे आहे.
मशरूम व्यवसाय सुरु करताना लक्षात ठेवायच्या गोष्टी (Things To Know For Profitable Mushroom Business)
योग्य प्रशिक्षण घ्या: बरेच प्रशिक्षक मशरूम उत्पादक असले तरी त्यांनी स्वतः प्रशिक्षण (Mushroom Farming Training) घेतलेले नसते. परंतु अशा व्यक्तीकडून प्रशिक्षण घेणे योग्य नाही. एखाद्या खात्रीशीर,प्रशिक्षित व्यक्तीच्या हाताखाली प्रशिक्षण घेणे चांगले असते. जे स्वतः यशस्वी मशरूम लागवड (Profitable Mushroom Business) करतात आणि ज्यांचा या व्यवसायात यशाचा ट्रॅक रेकॉर्ड अशा प्रतिष्ठित सल्लागाराकडून प्रशिक्षण घ्या.
मशरूमची निवड: प्रत्येक मशरूमचे (Mushroom Types) स्वतःचे फायदे आणि तोटे असतात, काही वाढण्यास सोपी असतात आणि खरोखर वेगाने वाढतात, इतर तुम्हाला खूप जास्त पैसे मिळवून देऊ शकतात परंतु त्यांची लागवड करणे खूप आव्हानात्मक आणि महाग असू शकते. त्यामुळे मशरूमची निवड करताना तुम्ही या व्यवसायात किती वेळ आणि पैसा गुंतवू शकता?, प्रत्येक कापणीच्या आधी किती काळ थांबू शकता?, सभोवतालच्या वातावरणासाठी कोणते योग्य मशरूम आहे? मशरूम लागवड हंगामी करायची आहे की वर्षभर? यासोबतच या व्यवसायासाठी लागणारा कच्चा माल आजूबाजूला मिळू शकेल का? यासर्व गोष्टींची खात्री करून घ्या. मशरूम वेगवेगळ्या स्वरूपात वापरले जातात जसे संपूर्ण ड्राय मशरूम, कोरडे मशरूम पावडर, ताजे मशरूम, मशरूम अर्क इ. तुमचा मशरूम निवडताना, तुम्हाला ते कुठे आणि कोणत्या स्वरूपात वापरले जाऊ शकते हे देखील समजून घेणे आवश्यक आहे.
बहुतेकजण ऑयस्टर मशरूमची शिफारस करतात, हे मशरूम वाढवण्यास सोपे असले तरी यांची शेल्फ लाइफ कमी म्हणजे कापणीपासून 2 ते 3 दिवसच आहे. बटन मशरूमला मागणी जास्त आहे परंतु त्याची लागवड एका ठराविक हवामान-नियंत्रित सेटअपशिवाय करणे शक्य नाही. या सर्व गोष्टींचा विचार करूनच तुमच्या व्यवसायासाठी योग्य असे मशरूम निवडा.
बाजार समजून घ्या: एकदा मशरूमची निवड झाल्यानंतर स्थानिक बाजारपेठेचा सखोल अभ्यास करावा लागेल. तुम्ही निवडलेला मशरूम सध्या कोणत्या उद्योगात वापरले जाते. ते किती आकारमानाच्या वजनात विकले जाते आणि कोणत्या किंमतीला आहेत आधीच शोधून काढावे. शक्य असल्यास त्याच व्यवसायातील इतरांशी बोला, त्यांना आलेली आव्हाने समजून घ्या. वाहतुकीची सोय आणि पॅकेजिंगची किंमत यासारख्या गोष्टींचा विचार करा. मार्केट समजून घेतल्याशिवाय तुम्हाला स्वतःची स्थिती कशी ठेवावी किंवा तुमच्या तयार उत्पादनाची विक्री कशी करावी हे कळणार नाही.
स्वतःची बाजारपेठ विकसित करा: तुमचे उत्पादन इतरांपेक्षा वेगळे कसे करता येईल, किरकोळ विक्रेत्यांना काही निश्चित प्रमाणात पुरवठा करावा लागतो तुमचे उत्पादन ही मागणी पूर्ण करू शकते का, या गोष्टींचा विचार करा. तुमच्या ग्राहकांची मागणी पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक संसाधने उपलब्ध असू द्या.
ताज्या मशरूम मार्केटचा अनुभव घेण्यासाठी जवळच्या मित्रांना आणि कुटुंबियांना किंवा शेजाऱ्यांना विकून सुरुवात करा, तुमचा स्वतःचा एकनिष्ठ ग्राहक तयार करा. तुम्ही जवळपासच्या रेस्टॉरंटमध्ये तुमच्या उत्पादनाचे नमुने देखील देवू शकता आणि शेफला तुमचे मशरूम वापरून पाहण्यास सांगू शकता. तुमच्या ग्राहकांना आवडतील अशा प्रकारे उच्च दर्जाच्या मशरूमची लागवड करण्यासाठी लावू शकता (Profitable Mushroom Business).
स्पॉन आणि कच्च्या मालासाठी एक विश्वासू विक्रेता ठेवा: तुम्हाला फायदेशीर उत्पन्न मिळण्याची खात्री करण्यासाठी सर्वात महत्वाचे इनपुट म्हणजे चांगले स्पॉन. एकतर स्वतःचा स्पॉन बनवा, परंतु यात भरपूर वेळ जात असल्यामुळे चांगले स्पॉन देणारे विक्रेते निवडा.
सुरुवातीला येणाऱ्या अपयशासाठी तयार राहा: बहुतेक लोक सुरुवातीला अयशस्वी होतात जेव्हा ते व्यावसायिक स्तरावर मशरूमची लागवड करण्याचा प्रयत्न करतात कारण त्यात बरेच व्हेरिएबल्स गुंतलेले असतात आणि संपूर्ण प्रक्रिया प्रमाणित करणे अत्यंत कठीण असते. म्हणून, अपयश स्वीकारण्यासाठी तुमची मानसिक तयारी आहे याची खात्री करा. तुमच्या चुकांमधून शिका, प्रत्येक पायरीचे दस्तऐवजीकरण करा जेणेकरून तुमच्याकडे काय काम केले आणि काय नाही याचा पुरावा असेल.
छोट्या प्रमाणात सुरुवात करून वाढ करा: तुमचे प्रशिक्षक किंवा सल्लागार तुम्हाला 100 टन सेटअपसाठी प्रवृत्त करू शकतात किंवा तुम्हाला सुद्धा असे करण्याचा मोह होऊ शकतो परंतु नेहमी छोट्या प्रमाणात सुरू करा. एवढ्या प्रमाणात उत्पादन घ्या ज्यासाठी बाजारपेठ तयार असेल. एकदा का तुम्ही कमी किंवा मध्यम क्षमतेने शेती करण्याची कला आत्मसात केली की मग तुमची क्षमता वाढवण्यासाठी आणि उत्पादन वाढवण्यासाठी तुम्ही आत्मविश्वासाने योग्य ठिकाणी पैसे गुंतवू शकता. लक्षात ठेवा मशरूम वाढविण्यापेक्षा त्याची विक्री करणे अवघड असते. त्यामुळे बाजारपेठेची खात्री करूनच व्यवसाय वाढवा.
तुमच्या क्षेत्रात शेती करणाऱ्यांची एक मोठी इकोसिस्टम तयार करा: इतर कोणत्याही व्यवसायाप्रमाणे, मशरूमची लागवड अनेक समस्यांना बळी पडू शकते ज्यामुळे तुमच्या उलाढालीवर परिणाम होऊ शकतो. हवामानातील बदल, दूषित अंडी, उपकरणे निकामी होणे, कामगारांची कमतरता इत्यादींचा तुमच्या व्यवसायावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. म्हणूनच तुमच्या परिसरात मशरूम उत्पादकांचे नेटवर्क आहे याची खात्री करणे तुमच्यासाठी महत्त्वाचे आहे जे या आपत्कालीन परिस्थितीत तुम्हाला मदत करू शकतात.
मूल्यवर्धनातून उत्पन्नाचे इतर स्त्रोत निर्माण करा: फक्त ताज्या मशरूमची लागवड करणे आणि विक्री याशिवाय कमाईचे इतर स्त्रोत शोधा जसे वाळलेल्या मशरूमचे निर्जलीकरण, मशरूमपासून मूल्यवर्धित उत्पादने बनवणे जसे की लोणचे, सूप पावडर, कुकीज (Mushroom Value Addition). यामुळे बाजारातील व्यत्यय आणि आपल्या नियंत्रणाबाहेरील इतर प्रभावांपासून संरक्षण करू शकता. जसे ताज्या मशरूमची किंमत किंवा मागणी कमी होत असल्यास तुम्हाला ते मूल्यवर्धित उत्पादनांमध्ये वापरण्याचा पर्याय आहे (Profitable Mushroom Business) .
