भारतात ज्वारीची लागवड प्राचीन काळापासून केली जात आहे. ज्वारी हे भरड धान्य पीक आहे. खाण्याव्यतिरिक्त हिरवा चारा म्हणूनही वापरला जातो. कमी पाऊस असलेल्या राज्यांमध्ये ज्वारीची लागवड धान्य तसेच चारा म्हणून केली जाते. भारतातील एकूण लागवडीयोग्य जमिनीत सुमारे 1.25 अब्ज एकर क्षेत्रात त्याचे उत्पादन होते. खाण्याव्यतिरिक्त अल्कोहोल आणि इथेनॉल बनवण्यासाठी ज्वारीचा वापर केला जातो. ज्वारी हे खरीप भरडधान्य उन्हाळी पीक असून हे पीक ४५ अंश तापमान सहन करून सहज वाढू शकते. मात्र अलीकडे या पिकावर देखील रोग पाडण्याचे प्रमाण वाढतच चालले आहे. दरम्यान आज आपण ज्वारीच्या लागवडीदरम्यान होणारा रोग आणि त्यापासून बचाव कसा करावा माहिती पाहणार आहोत.
बुरशी रोग
हा बुरशीमुळे होणारा संसर्गजन्य रोग आहे, हा रोग झाडाच्या एका भागात राहिल्यानंतर हळूहळू संपूर्ण झाडावर पसरतो. या संसर्गामुळे झाडाच्या फुलांचा रंग बदलतो आणि ज्वारीचे वजन हलके होते आणि पौष्टिक गुणवत्तेत घट होते त्याचबरोबर उगवण खराब होते. या बुरशीला प्रतिबंध करण्यासाठी पिकावर प्रोपिकोनाझोलची फवारणी करावी आणि लक्षात ठेवा की 15 ते 20 दिवसांच्या अंतराने फवारणी करावी. असे केल्यास या रोगावर नियंत्रण मिळवता येऊ शकते.
डाउनी बुरशी रोग
हा रोग ज्वारीच्या पानात आढळतो. याचे सर्वात वैशिष्ट्यपूर्ण लक्षण म्हणजे पानांवर हिरवे आणि पांढरे पट्टे तयार होणे. त्याच्या पानांच्या खालच्या पृष्ठभागावर ओस्पोर्सचे पांढरे डाग तयार होतात. यामुळे, वनस्पतीवरील फुलणे फारच लहान असतात आणि त्यांच्यामध्ये फक्त थोड्या प्रमाणात बिया तयार होतात. हा रोग टाळण्यासाठी जमिनीची खोल नांगरणी करावी जेणेकरून येथे तयार होणारे ओस्पोर्स कमी करता येतील. याशिवाय झाडांवर मेटालेक्सिल फवारणी करावी.
ग्रेन स्मट
या रोगामुळे ज्वारीच्या दाण्यांचा रंग बदलून त्याचे देठ पूर्णपणे कमकुवत होतात. या रोगाच्या प्रादुर्भावामुळे ज्वारीचे पीक पूर्णपणे कुजण्यास सुरुवात होते. हे टाळण्यासाठी काही कालावधीच्या अंतराने पिकांवर मॅन्कोझेबची फवारणी करावी. जर तुम्ही वरील गोष्टी लक्षात ठेवल्या तर तुम्ही देखील ज्वारीची शेती करून भरपूर नफा कमवू शकता.
ज्वारीला किती बाजारभाव मिळतो?
तुम्ही जर ज्वारीची लागवड करत असाल आणि ज्वारीला किती भाव मिळतो हे तुम्हाला दररोजच्या दररोज पाहिजे असेल तर लगेचच गुगल प्ले स्टोअर वर जा आणि आपले Hello Krushi हे ॲप मोबाईल मध्ये इन्स्टॉल करा. या ॲपच्या माध्यमातून तुम्ही रोजच्या रोज शेतमालाचे बाजार भाव पाहू शकता. त्याचबरोबर दररोजचा हवामान अंदाज, सरकारी योजना, पशूंची खरेदी विक्री, सातबारा उतारा, डिजिटल सातबारा, जमिनी मोजणी, शेतकऱ्यांच्या जुगाडांची माहिती इत्यादी या ॲपच्या माध्यमातून तुम्हाला माहिती मिळेल, त्यामुळे लगेचच Hello Krushi हे ॲप तुमच्या मोबाईल मध्ये इन्स्टॉल करा.
