हॅलो कृषी ऑनलाईन : फ्रेंच बीनची सर्वाधिक लागवड भारतात होते. त्यात उच्च प्रथिने असतात. शेंगायुक्त असल्याने फ्रेंच बीन चवीला अतिशय चविष्ट आणि पौष्टिक आहे. हे प्रामुख्याने खरिपात घेतले जाणारे कमी कालावधीचे पीक आहे. फ्रेंच बीनची लागवड करण्याचा योग्य मार्ग कोणता आहे ते जाणून घेऊया.
फ्रेंच बीन लागवडीसाठी हवामान आणि हंगाम
भारतातील समशीतोष्ण आणि उष्णकटिबंधीय प्रदेशात याची लागवड प्रामुख्याने केली जाते. यासाठी २१ डिग्री सेल्सिअसच्या आसपासचे तापमान चांगले मानले जाते. त्याच्या उच्च उत्पादनासाठी इष्टतम तापमान 16 ते 24 अंश सेल्सिअस श्रेयस्कर आहे. त्याच वेळी, चांगल्या पिकासाठी वार्षिक 50 – 150 सेमी पावसाची आवश्यकता असते. हे थंडीसाठी खूप संवेदनशील आहे. थंडी सुरू होण्यापूर्वी त्याची काढणी करावी. अतिवृष्टीमुळे पाणी साचू शकते, ज्यामुळे फुलांची गळती होते. यासोबतच झाडाला विविध आजार होतात. याशिवाय फ्रेंच बीनची शेती फेब्रुवारी ते मार्च आणि मैदानी भागात ऑक्टोबर ते नोव्हेंबरपर्यंत केली जाते.
फ्रेंच बीन लागवडीसाठी माती
चांगला निचरा होणारी माती फ्रेंच बीनच्या लागवडीसाठी चांगली मानली जाते. चांगल्या वाढीसाठी त्याला 5.2 ते 5.8 चा इष्टतम pH आवश्यक आहे.
फ्रेंच बीन लागवडीसाठी शेताची तयारी
जमिनीचा भाग नांगरून त्यामध्ये शेण खत मिसळले जाते. यानंतर, योग्य आकाराचे बेड तयार केले जातात. मैदानी भागात जमिनीची दोनदा नांगरणी करावी लागते. जमिनीची मशागत करून पेरणीसाठी जमीन तयार केली जाते.
फ्रेंच बीन लागवडीसाठी पेरणी प्रक्रिया
फ्रेंच बीन बियाणे वर्षातून दोनदा दोन वेगवेगळ्या हंगामात पेरता येते. पेरणीची वेळ देखील शेताच्या प्रकारानुसार बदलते. जानेवारी-फेब्रुवारीमध्ये पेरता येते आणि जुलै-सप्टेंबरमध्येही पेरता येते.
फ्रेंचबीनचे सुधारित वाण
१)अर्का कोमली – IIHR बंगलोरने विकसित केलेली ही फ्रेंचबीन जाती मोठ्या तपकिरी बिया असलेल्या सरळ, सपाट आणि हिरव्या शेंगा तयार करते. हे 19 टन/हेक्टर शेंगा आणि 3 टन/हेक्टर बियाणे उत्पन्न देते.
२)अर्का सुबिधा– फ्रेंचबीनची ही जात IIHR बेंगलोरने विकसित केली आहे. अंडाकृती आणि हलक्या हिरव्या रंगाच्या शेंगा तयार होतात . ७० दिवसांत हेक्टरी १९ टन उत्पादन मिळते.
३)पुसा पार्वती– हे वाण भारतीय कृषी संशोधन संस्था (IARI), कॅट्रीन यांनी विकसित केले आहे. याच्या शेंगा हिरव्या, गोल आणि लांब असतात. हे मोज़ेक आणि पावडर बुरशीला प्रतिरोधक आहे.
४)पूसा हिमालय– ही जात भारतीय कृषी संशोधन संस्थेने (IARI) विकसित केली आहे. या जातीचे बीन्स आकाराने मध्यम, गोलाकार, मांसल असतात. ही जात २६ टन/हेक्टर उत्पादन देते.
५)व्हीएल बोनी1 – ही फ्रेंच बीन जात व्हीपीकेएएस, अल्मोडा यांनी विकसित केली आहे. ही एक बटू जाती आहे. याच्या शेंगा गोल आणि हलक्या हिरव्या रंगाच्या असतात. ही जात 10-11 टन/हेक्टर उत्पादन देते.
६)NDVP 8 आणि 10 वाण– NDAU&T, फरिदाबाद यांनी विकसित केलेल्या या दोन्ही जाती मध्य हंगामातील आहेत. ते हेक्टरी 10 टन उत्पादन देतात.
